Landelijke politieke leiders helpen lokale campagnes niet, ze zitten ze in de weg

Door Erik Visser, Van Luyken Communicatieadviseurs

We hebben ze weer gehad, de gemeenteraadsverkiezingen. Opnieuw wonnen de lokale partijen terrein ten koste van de landelijke politieke labels. Van alle uitgebrachte stemmen slokten zij één derde op tegen 27 procent tijdens de gemeenteraadsverkiezingen van 2014.

En het is niet langer meer zo dat een lokaal huismerk alleen in kleinere gemeenten de grootste politieke partij werd. Net als Leefbaar in Rotterdam kreeg in Den Haag de lokale partij Groep de Mos de meeste stemmen.

Met hun verkiezingscampagnes hebben de landelijke partijen de groei van de lokale partijen dus niet tot staan kunnen brengen. Hoe kan dat nou? Wat gaat er mis? Daar is toch veel tijd, geld en energie in gaan zitten? En alle kanalen konden worden in- en opengezet. Van de zendtijd voor de politieke partijen tot en met een verkiezingsdebat op NPO 1 waar de landelijke politieke leiders de arena betraden om met elkaar in debat te gaan.

Valkuil voor politieke kopstukken

Waarom dan toch winst voor die vermaledijde lokale partijen, die Alexander Pechtold op het D66-partijcongres in november 2017 omschreef als "een snelweg zonder afrit die hun wortels misschien wel in de samenleving hebben, maar geen toegang tot de boomtoppen van Brussel of het Binnenhof."

Tja, dat is misschien wel mooi geformuleerd van de D66-leider, maar tegelijkertijd ook de valkuil van landelijke politieke kopstukken. Zij hebben steeds de neiging van de gemeenteraadsverkiezingen de electorale barometer te maken voor hun politieke verrichtingen in de nationale arena.

In het verkiezingsdebat op dinsdagavond zien we een herhaling van hoe Pechtold en Geert Wilders de degens kruisen zoals zij ook steeds in de Tweede Kamer doen. De onderwerpen waarmee ze elkaar om de oren slaan, hebben in niets met gemeentelijke politiek te maken.

Opvallend weinig landelijk

In het Groningse Oldambt werd de PvdA de grootste partij. Lijsttrekker Laura Broekhuizen is verrast, maar heeft wel een verklaring. Partijkopstukken kwamen niet folderen in Oldambt. "Zij hebben het niet aangeboden, maar wij hebben het ook niet gevraagd", vertelt Broekhuizen in de Volkskrant. En: "In Oost-Groningen ging het deze campagne opvallend weinig over de landelijke politiek."

De campagnestrategen van de landelijke partijen hebben vier jaar de tijd om na te denken wat het best denkbare antwoord is om de groeiende populariteit van lokale partijen een halt toe te roepen.

Hier alvast een paar gratis tips voor de gemeenteraadsverkiezingen 2022: praat niet over onderwerpen die in de landelijke politieke arena aan de orde zijn of komen. En om die reden: laat de politieke kopstukken thuis in Den Haag en verbied hen ook maar iets te zeggen. Laat dat over aan de politici in de partij die in de vier jaar ervoor hebben laten zien in de gemeentelijke politiek het verschil te maken.

Erik Visser is managing partner bij Van Luyken Communicatieadviseurs

Foto: ANP Bart Maat