Een doorbraak voorspellen

Eerder schreef ik over misfits: mensen die het binnen de bestaande orde niet redden en uit gekkigheid zich ontrekken aan het heersende regime. Ze ontplooien eigen initiatieven voorbij de randen van wat de massa gewoon vindt. Niet zelden met een bravoure dat ze de wereld gaan veranderen omdat er een nieuwe tijd zou zijn aangebroken. (Zie beroemd YouTube-filmpje over het leiderschap van de 'eenzame gek' hier).

In werkelijkheid stellen die pogingen bijna nooit iets voor. Hun dappere pogingen liggen vaak na korte tijd al op hun rug tegen de grond aan gesmakt, of lijden een kwijnend bestaan in de kantlijn. ‘Zie je nou wel’, schampert de heersende klasse dan. En ik moet bekennen, ik heb geregeld ook een handje van het weghonen van voor de muziek uitlopende types. Ook mij is immers niets menselijks vreemd: ik wil er ook graag bij horen. Maar dat is dom van mij.

Kleine onbeduidende, zelfs halfbakken initiatieven kunnen samen iets bij de massa triggeren waardoor het sociale en economische landschap ineens kantelen kan omdat het gemanifesteerde getuigenissen zijn van een tijdgeest die naar dan blijkt ons kennelijk toe kwam.

Maar hoe weet je nou dat er inderdaad een nieuwe tijdgeest op handen is die het denken en doen van de massa gaat domineren op een wijze dat markten op hun kop zullen gaan staan?

Een geheel nieuwe ontwikkeling staat op doorbreken als de onderstaande drie criteria aanwezig zijn:

1. Markten zijn geïnstitutionaliseerd
Markten zijn feitelijk in handen van een steeds kleiner wordende groep bedrijven die qua bedrijfsvoering steeds meer op elkaar zijn gaan lijken. Ze zoeken elkaar ook op om in convenanten en dergelijke onderling afspraken te maken over hoe zaken die hun potentieel bedreigen geregeld moeten worden. Vernieuwingen binnen en tussen bedrijven zijn altijd gemotiveerd vanuit het willen behouden van de bestaande situatie.

2. De massa is tegen beter weten in conservatief
Er is een brede maatschappelijk verontwaardiging die zich niet vertaalt in actie. De schuld wordt door de gewone man buiten de eigen cirkel van invloed bij de heersende klasse gelegd. Men zoekt tegen beter weten in de geriefelijkheid op van het mee doen met de heersende sociale normen zoals die feitelijk gedicteerd worden door de instituties waar nu juist over gemopperd wordt.

3. Vernieuwers vormen een ongeregeld zooitje
Ondernemers die buiten de orde pionieren zijn sterk op zichzelf gericht. Ze menen met iets heel unieks bezig te zijn. En halen hun motivatie uit zichzelf. Samenwerken tussen die nieuwe bedrijfjes gaat dus niet. Dat eindigt in onderling gedoe. Binnen nieuwe initiatieven worden allemaal eigen wieltjes uitgevonden. Van autoriteiten nemen ze niets aan; geen wijze raad en ook liever geen subsidie. De bedrijfsvoering is zelden rationeel, maar altijd missionair van aard. Voor hun afzet zijn ze aangewezen op kleine groepen klanten die volgens de heersende maatschappelijke opvattingen aanvankelijk vrij zonderling zijn. Heel verschillende groepjes burgers zijn om heel eigen redenen geïnvolveerd geraakt in uiteenlopende niche-ontwikkelingen; de verschillende experimentele bedrijfjes zijn dus niet geframed binnen één cultureel bepaalde subgroep.

Dus, denk je wel eens 'die grote bedrijven veraderen nooit, de burgers zitten te tukken en die kleine vernieuwers maken samen geen vuist', bedenk dan dat dat samen JUIST de ideale cocktail is voor een doorbraak naar wenzelijke vernieuwing op grote schaal.