Huidfonds wil iedereen slim leren smeren

In de video zie je drie verschillende situaties: een vrouw met blote schouders op het terras, een man met een onbedekte nek bij een voetbalwedstrijd en een meisje in een speeltuin. De huid van deze mensen vraagt letterlijk om bescherming. De letters die verschijnen doen denken aan opvallende plekjes waar je het liefste een huisarts naar zou laten kijken. 

Een beetje een raar gevoel krijg je erbij. Maar het is gelukkig niet te laat, want je ziet dat het verzoek van de huid wordt opgevolgd. In de schaduw zitten, een petje op, een lekkere dot zonnebrand op het gezicht, allemaal simpele maar effectieve manieren om jezelf te beschermen tegen de schadelijke effecten van de zon. 

Je ziet hoe de rare plekken op de huid verdwijnen als de mensen in actie komen. En ook al is dit natuurlijk een fantasierijke manier om het te laten zien, het effect van de acties is duidelijk, en dit is heel krachtig. Mensen kunnen vaak namelijk nogal sceptisch zijn. Als ze niet het idee hebben dat hun acties een verschil kunnen maken, is de kans kleiner dat ze de acties uitvoeren. 

Hoeveel iemand gelooft dat zijn of haar acties effectief zijn in het aanpakken of oplossen van een probleem, noemen we response efficacy. En hoe sterker dat geloof, hoe groter de kans dat iemand in actie komt. Dat geloof kun je versterken door, net als het Huidfonds, voorbeelden te laten zien van wat voor effect jouw gedrag kan hebben. Denk aan het zien van hoe een eenzaam persoon opfleurt bij een uitnodiging om mee te komen voetballen, of een sticker op de kleine wc-knop die laat zien dat deze 50 procent minder water gebruikt dan de grote knop. 

Response efficacy is niet het enige gedragsprincipe wat ik in de video van het Huidfonds herken. Het handelingsperspectief dat ze communiceren is namelijk ook nog eens super breinvriendelijk. Hoe fijner iets voor ons brein is om te verwerken, hoe positiever we hier over denken. Dit verschijnsel heet fluency. 

Weren, kleren, smeren is het advies wat het Huidfonds geeft. Niet geheel toevallig dat deze drie termen rijmen. Het lezen of horen van rijmende teksten geeft voldoening. Het klopt, het klinkt leuk en je brein weet beter wat ie kan verwachten. En nog een voordeel: je kunt rijmende teksten beter onthouden. Wat in geval van een handelingsperspectief voor het voorkomen van huidkanker erg belangrijk is. 

Daarbij telt op dat het advies bestaat uit drie onderdelen. En drie is een soort magisch getal voor ons brein. Net als rijm, voelen dingen die uit drie bestaan gewoon goed. Twee is te weinig, er mist een patroon, maar vier is weer te veel, de kans dat je een onderdeel vergeet is groter. Drie is perfect, denk aan veni, vidi, vici. Heerlijk, helder, Heineken. Ter land, ter zee en in de lucht. 

Deze kleine details maken een handelingsperspectief als weren, kleren, smeren ideaal voor ons brein om te verwerken. Hierdoor beoordelen we het positiever en nemen we de boodschap serieuzer. Wat houdt je dan nog tegen om het op te volgen?

Nou, één van de mogelijke drempels kan het gebrek aan zonnebrandcrème zijn. Je kunt natuurlijk niet smeren als je niets bij je hebt om te smeren. Gelukkig heeft een andere voorvechter van smerend Nederland hier een oplossing voor. Zilveren Kruis is al een tijd bezig om in het hele land smeerpalen neer te zetten, waar je gratis zonnebrand kunt pakken. Maar met hun meest recente campagne introduceren ze zelfs shotjes zonnebrand die je bij terrassen kunt bestellen. Bescherming is dus nooit ver weg.

De twee campagnes zijn een mooie aanvulling op elkaar. De ene vertelt je helder wat je moet doen en geeft je het gevoel dat dit echt een verschil kan maken om huidkanker te voorkomen. De ander maakt het makkelijker om het advies daadwerkelijk op te volgen. Zo maken we er met zijn allen een smerige zomer van, maar wel in de positieve zin van het woord natuurlijk.

Lotte Verstijnen is senior gedragswetenschapper bij Open Now en maakt daar reclame op basis van wetenschap.