NikkieTutorials is een slimme en dappere communicatiestrateeg

Door Dick van Gooswilligen

Tijdens een crisis kan duikgedrag een verleidelijke optie zijn, maar uiteindelijk werkt het toch in het voordeel van een persoon of organisatie als zelf de eerste stap voorwaarts wordt gezet om te vertellen dat er iets niet goed is gegaan. Het liefst in combinatie met welgemeende excuses. De praktische lessen van een coming out.

Het gebeurt niet vaak dat een videobericht van een Nederlander binnen een handomdraai wereldwijd breaking news is en duizelingwekkend veel wordt bekeken. Het overkwam de 25-jarige Nikkie de Jager (bekend als de Beauty-deskundige NikkieTutorials) toen ze via haar YouTube-kanaal (12,4 miljoen abonnees) bekend maakte dat ze “in een verkeerd lichaam is geboren, wat betekent dat ik transgender ben". 

Haar timing voor deze I am coming out werd veroorzaakt door het feit dat ze werd gechanteerd door mensen die “mijn verhaal wilden lekken naar de pers. Het was beangstigend om te weten dat er zulke nare mensen bestaan”. Vervolgens steekt ze haar middelvinger omhoog en zegt: “En ik weet dat jullie kijken”. Touché!

Authentiek

Het feit dat Nikkie zelf het heft in handen nam is dapper, maar ook slim. In het vak van crisiscommunicatie noemen we dat Stealing Thunder. De theorie is afkomstig uit de sociale wetenschap en wordt in Amerikaanse strafzaken vaak gebruikt om de jury milder te stemmen door volledig schuld te bekennen. Breng slecht of vervelend nieuws over jou of je organisatie zelf naar buiten. Door dit te doen zette de make-up-expert de beoogde lekkers direct buitenspel en kreeg ze per omgaande door authentiek te zijn de sympathie en adhesiebetuigingen van miljoenen kijkers en volgers op Instagram (13 miljoen).

De strategie van Nikkie is overigens geen primeur. Loiza Lamers maakte in 2015 gedurende de strijd om de titel Hollands Next Top Model ook onverwacht bekend dat ze als jongen geboren was. Haar openheid zorgde voor sympathie bij de deelnemers, de jury en de kijkers van het programma. Last but not least, ze won de finale.

Door het stof

De keuze voor een succesvolle Stealing Thunder-strategie gaat ook vaak in combinatie met het maken van welgemeende excuses. In 2015 ging Volkskrant-hoofdredacteur Philippe Remarque publiekelijk diep door het stof omdat een plagiërende stagiaire alle ruimte had gekregen een trits aan overgeschreven artikelen te publiceren. “Ik bied de lezers mijn excuses aan, net als de auteurs wier werk is misbruikt. ” Een andere klassieker is de persconferentie van de tennisster Maria Sharapova uit 2016 die op eigen drift bekend maakte dat ze een hartmedicijn gebruikte dat op de dopinglijst stond. “Ik heb een grote fout gemaakt en weet dat daar consequenties aan verbonden zijn. Ik hoop dat ik nog een kans krijg.”

Averechts

Meer recente voorbeelden van de gevolgen van een averechtse aanpak zijn de crashes met de Boeing MAX-toestellen 737 in Indonesië en Ethiopië , de vliegvuren van de Haagse burgemeester Krikke en het gestuntel met de Toeslagenaffaire door de Belastingdienst. Ook de communicatie door het Iraanse regime na het neergeschoten Oekraïense vliegtuig wordt een ever green. Een week eerder stond de bevolking namelijk nog massaal achter de Iraanse leider Ali Khamenei toen generaal Soleimani om het leven kwam bij een Amerikaanse luchtaanval. Het ontkennen, bagatelliseren en de schuld aan een ander geven van het verongelukte vliegtuig zorgden dat de publieke opinie in Iran als een blad aan de boom omsloeg. Het dood aan Amerika veranderde in dood aan de dictator. Een geluk bij een ongeluk is wellicht dat hierdoor een nieuwe wereldwijde brandhaard (voorlopig) is voorkomen.

Goede crisiscommunicatie begint in vredestijd. NikkieTutorials had al geruime tijd goed nagedacht met welke boodschap ze uiteindelijk naar buiten zou gaan. Ik gok dat 90% van de tekst al op de plank lag voor het geval dat. Het bedenken, uitwerken en oefenen van crisisscenario’s voor bedrijven, organisaties en bestuurders is ook geen hogere wiskunde. Je moet het alleen wel even doen. Hou daarbij in het vervolg de aanpak van een 25-jarige vrouw in het achterhoofd.

Dick van Gooswilligen is directeur Crisiscommunicatie & Mediatrainingen van Sterk Werk Communicatie