'Helft Nederlanders wil keurmerk nieuwsmedia´

Drie op vijf Nederlanders willen dat nieuwsmedia financieel aansprakelijk worden gesteld voor de schade die kwalitatief slechte berichtgeving veroorzaakt, zo constateren de onderzoekers. Ruim zestig procent van het publiek noemt het belangrijk dat nieuwsmedia goed naar klachten en wensen luisteren. En bijna tweederde vindt dat journalisten die zich niet aan de journalistieke regels houden, hun beroep niet langer mogen uitoefenen.

Universitair docent Richard van der Wurff van de UvA en Klaus Schönbach, hoogleraar Algemene Communicatiewetenschap aan de Universiteit Wenen, brachten de opvattingen van de Nederlandse bevolking van 18 jaar en ouder in kaart. Zij lieten TNS NIPO interviews uitvoeren onder een representatieve steekproef van 3.203 Nederlanders.

Verreweg de meeste Nederlanders volgen regelmatig het nieuws. Gemiddeld genomen geeft de Nederlander nieuwsmedia daarbij een ruime voldoende (7,0) als gevraagd wordt hoe goed deze media hen informeren over wat er in de samenleving gebeurt.

Het publiek stelt zich volgens de onderzoekers op als redelijk passieve consument. De meeste lezers, luisteraars en kijkers laten de nieuwsvoorziening graag aan de journalistieke experts over. Cruciaal daarbij, zo vindt zo'n tachtig procent van het publiek, is dat die experts onafhankelijk zijn. Zij moeten nieuwsberichten en reclame, en feiten en opinie duidelijk van elkaar scheiden, en de verschillende opvattingen in de samenleving zo volledig mogelijk aan bod laten komen. Omgekeerd is slechts een vijfde van het publiek voorstander ervan dat de overheid een rol in de nieuwsvoorziening speelt door de nieuwsvoorziening te controleren of financieren.

Professionele controle is volgens de onderzoekers belangrijk voor het Nederlandse publiek, vooral door de leiding van nieuwsmedia, maar ook door de beroepsgroep zelf. Ruim zestig procent van het publiek wil dat journalisten verplicht een beroepsopleiding volgen. En 65 procent vindt dat journalisten die zich niet aan de journalistieke regels houden, niet langer hun beroep mogen uitoefenen.

Daarmee is het publiek volgens de onderzoekers duidelijk voorstander van een verscherping van het huidige model van journalistieke zelfregulering, waarbij de Raad voor de Journalistiek alleen oordelen uit kan spreken maar geen sancties kan treffen, en een aantal nieuwsmedia zich zelfs niets van de Raad aantrekken. Voor 56 procent van de Nederlanders zou bij elk nieuwsmedium een onafhankelijke deskundige moeten komen te werken die klachten van lezers, luisteraars of kijkers behandelt.

De door een meerderheid van het publiek gewenste combinatie van professionele onafhankelijkheid, zelfcontrole en financiële aansprakelijkheid doet volgens de onderzoekers sterk denken aan de zelfregulering die de medische sector kent, met eigen beroepsopleidingen, professionele tuchtraden en de mogelijkheid dat benadeelden via de rechter schadevergoeding eisen. Invoering van zo'n model zou tot een verdere professionalisering van de journalistiek leiden.