Het wordt oncomfortabel warm op onze aarde. Afgelopen week staakten miljoenen mensen tegen klimaatverandering en vrijdag vindt een groot protest in Den Haag plaats. Niet alleen scholieren doen mee, ook bureaus en merken laten hun stem horen. Zij worden onder andere aangespoord door klimaatgroep Extinction Rebellion (XR). Waar staat deze beweging voor? En wat wil die van marketeers?
Rebel for life, dat is de slogan van Extinction Rebellion. De klimaatbeweging die vorig jaar in Engeland ontstond duikt tegenwoordig over ter wereld op. De 83-jarige Brit Phil Kingston is een van de drijvende krachten achter de groep. Hij is al zes keer gearresteerd omdat hij op een trein in Londen klom.
Maar Kingston is niet de enige die opvalt; regelmatig scoort XR krantenkoppen met ludieke en geweldloze acties die geïnspireerd zijn op Martin Luther King en Gandhi. Deze protesten worden ook wel 'burgerlijke ongehoorzaamheid' genoemd.
Ook in Nederland zetten de demonstranten een voet aan de grond. Zo lagen de activisten voor dood bij Station Amsterdam-Zuid en Schiphol (een zogeheten die-in). Ze blokkeerden de hoofdingang van GasTerra als statement tegen gaswinning in Groningen. En ontregelden het verkeer in Amsterdam en Maastricht met een ‘swarming’ (zwermblokkades). Nu richt de groep zijn pijlen ook op de reclamesector, en dat begon met een brief.
Met andere woorden: Extinction Rebellion hoopt dat marketeers hun grote bereik inzetten om de XR-boodschap te verspreiden. Het balletje lijkt te gaan rollen..
Vorige week vond op het hoofdkantoor van Patagonia een debat over de klimaatcrisis met XR plaats. Lucy von Sturmer (oprichter van The Humblebrag) organiseerde het event met haar business partner Jessica Hartley. De twee kwamen met Extinction Rebellion in contact in Cannes, waar de groep ook aanwezig was; al pratend en demonstrerend – dat laatste was van korte duur aangezien ze al snel werden weggesleept.
We moeten de Amsterdamse industrie met deze jongeren in contact brengen, dachten Hartley en Von Sturmer. Zo gezegd, zo gedaan. Vorig week woensdag kwamen maar liefst 140 stakeholders uit de Nederlandse reclamebranche opdagen om te praten over het grootste probleem ter wereld.
Het bleef niet bij praten; op diezelfde avond hebben 22 bureaus, zoals het ADCN (Art Directors Club Nederland) zich aangesloten bij het onlangs gelanceerde Creatives for Climate-platform; een website van Extinction Rebellion die is opgezet in samenwerking met The Humblebrag.
Op deze activistische site worden bureaus en merken aangemoedigd om concrete acties te ondernemen. Zoals het weigeren van briefings van bedrijven die met fossiele brandstoffen werken. Ook worden bureaus aangespoord om creatieve acties te bedenken om zo meer impact te maken met stakingen. Naast de ADCN hebben ook partijen als Halal, Revolver, Iris en Nomads zich aangesloten.
Adformatie sprak na afloop van het debat met twee XR-activisten - Linda Moerland en Tim Polaszek - over hoe zij de creatieve industrie willen inspireren. Ze doen het werk vrijwillig naast hun fulltime baan. ‘Tijdens je schaarse vakantiedagen in een tentje liggen als protest op een plein, is soms zwaar. Helemaal als het regent.’
Hoe willen jullie bureaus en merken bereiken?
‘Door de waarheid te vertellen’, antwoordt Linda Moerland, ze heeft het pinnetje van XR op haar jas zitten. Regelmatig geeft Moerland presentaties bij merken en bureaus over de klimaatcrisis waarin ze geen rooskleurig beeld schets; schokkende cijfers, plaatjes van smeltende ijskappen en bosbranden. ‘Maar ja, dit is dus de waarheid.’
De presentaties zijn meer gericht op personen dan bedrijven. Met andere woorden: wat kan iemand thuis en op zijn werk doen om zijn ecologische voetafdruk te verkleinen. ‘We moeten niet praten in context van een business maar op individueel niveau.’ Want: ‘Mensen moeten zelf in actie komen, als we gaan wachten op grote leiders (lees Trump) dan vrees ik dat er niet veel gaat veranderen.’
Binnenkort doet ze haar praatje bij Booking.com en Thuisbezorgd.nl. Polaszek, lachend: ‘Niet de bedrijven die je in eerste instantie verwacht, maar dat is nou precies wat wel we willen: je weet van tevoren niet wie de changemakers zijn. Wie weet komen zij wel met een supergoed initiatief. We hopen dat het balletje uit een onverwachtse hoek gaat rollen om zo meer groepen mensen bereiken.’
Dat is hard nodig, vindt Moerland. In Nederland bestaat de groep vooral uit jonge, hoogopgeleide, linksgeoriënteerde mensen tussen de 20 en 25 jaar. ‘We hopen dat creatieven ons met out-of-the-box-ideeën kunnen helpen.’ Voorbeelden? ‘De Bijenkorf of Rijksmuseum kan ons logo broadcasten op hun gebouw. Maar ook ludieke activaties voor op straat tijdens stakingen helpen.’
Moeten bureaus ‘klimaatvervuilende’ klanten weigeren?
‘Wij zijn niet van naming and shaming’, zegt Polaszek. Hij en Moerland zijn het erover eens dat bureaus in een oncomfortabele positie zitten. Ze zijn een ‘tussenschakel’. Een blacklist publiceren met bedrijven waar je beter niet mee kunt samenwerken, is volgens hem niet effectief. Polaszek: ‘Die bedrijven kloppen dan gewoon weer aan bij een ander bureau, dan verschuif je het probleem alleen maar.’
‘Het is voor medewerkers ook moeilijk om tegen je baas te zeggen: weiger deze klant’, vult Moerland aan. En al durven ze het wel: ‘We hebben liever dat bureaus zelf een structuur vinden waarmee ze hun ecologische afdruk kunnen verkleinen. Geef je medewerkers informatie over de klimaatcrisis en geef ze vrij om te staken.’ Ook stipt Moerland aan dat organisaties minder vaak moeten vliegen. Verontwaardigd: ‘Ik vloog echt wekelijks businessclass. Destijds stond ik daar niet bij stil, maar nu stel ik wel vragen van: moet dit?’
Is het hypocriet om mee te doen met de klimaatdemonstratie als je niet zo duurzaam bezig bent?
Lush, SodaStream en Patagonia sluiten hun kantoren en webshops aankomende vrijdag zodat medewerkers kunnen staken. Aangezien deze merken een duurzaam imago hebben, is hun keuze niet heel verrassend. Maar hoe zit het met ketens als Primark? Is het hypocriet als die dit ook doen? ‘Je hoeft het niet publiekelijk te communiceren’, antwoordt Polaszek. ‘Het gaat vooral om hoe je je medewerkers behandelt, want een staking is tégen je bedrijf. Laat je ze meedoen? En als ze gaan, hoe stel je je op?' Ook kun je individueel mensen aansporen, vult Moerland aan. ‘Vertel je collega’s dat je gaat staken. Zo krijg je een domino-effect.’
Wat zijn voorbeelden van creatief werk dat mensen laat nadenken over klimaatverandering?
Moerland: ‘Wij hebben geen concrete oplossingen voor de creatieve industrie, maar we willen mensen inspireren om zelf dingen te ondernemen. Ze moeten dus niet op onze voorstellen wachten.’
Ze vindt de onderstaande campagne van Patagonia een goed voorbeeld van creatief werk dat mensen laat nadenken. Het outdoorkledingbedrijf lanceerde deze week een eigen online platform waarmee het milieuactivisme ondersteunt door mensen met elkaar in contact. Daar kunnen gebruikers hun vaardigheden en tijd inzetten, petities ondertekenen en geld doneren aan goede doelen. Ook voert Patagonia campagne door billboards in steden op te hangen waarin het oproept om te staken.
Polaszek vindt de roze boot die Extinction Rebellion in Londen bij een protest gebruikte een inspirerend voorbeeld. ‘Niet commercieel, maar wel creatief.’
