Moedig zijn zij die ongemak bespreekbaar maken

Ik woon zelf in het centrum van Haarlem en dat weekend zag ik overal groepen mensen (opvallend vaak mannen van middelbare leeftijd) zich opgewekt voortbewegen door de stad.  De organisatie had toegezegd zo min mogelijk de omgeving te willen belasten en zorgden er dus voor dat alle 300.000 bezoekers dat weekend met de trein of de fiets naar het circuit kwamen in Zandvoort. Vele fans verbleven de nacht in Haarlem en dat leverden mooie plaatjes op door de stad: honderden en honderden Max Verstappen fans op fietsen, met een oranje shirt of een Red Bull-racejasje aan, vrolijk fietsend door de duinen op weg naar het circuit. Mannen die er zin in hadden om samen een goede tijd te hebben. Gewoon genieten met een biertje en een hamburger in de hand. Samen meezingen met het Wilhelmus en het ‘kippenvel’moment beleven. En samen uitbundig feestvieren als Max Verstappen wint. Naar schatting hebben de Verstappen-fans zo’n 23 miljoen euro uitgegeven in de horeca van Zandvoort en omgeving (incl. Amsterdam). Iedereen blij, geen probleem toch?

Tegelijkertijd klonken er ook andere geluiden: activisten van Extinction Rebellion die protesteerden tegen de milieuoverlast, de stikstofvervuiling en de bedreiging van de natuur in het omliggende duingebied. Ze hoopten op een ‘Formule 0-uitstoot’ in de toekomst. Daarnaast klonken er felle protesten op social-media tegen de hoofdsponsor van de Formule1, Aramco, het Saoedi-Arabische staatsolie- en gasbedrijf dat wereldwijd verantwoordelijk is voor 4 procent van alle historische CO2-uitstoot sinds 1965.

In 2022 maakte Aramco een recordwinst van 161 miljard dollar met een omzet van 552 miljard dollar. Dat is de hoogste winst ooit gemaakt door een beursgenoteerd bedrijf. En ook Heineken mocht als sponsor rekenen op hoongelach en cynische opmerkingen. Niet alleen vanwege de zesjarige ‘miljoenendeal’ die het biermerk is aangegaan met Max Verstappen ter promotie van de campagne: When you drive – never drink, maar ook omdat Heineken tot voor kort nog actief was in Rusland, tegen de Europese sancties in. Wat doet een ‘besmet’ merk als Heineken naast het sport-icoon Max Verstappen?

Max Verstappen bleef zelf ook niet buiten schot. Onder meer Rutger Bregman, de bekende schrijver van het boek ‘De meeste mensen deugen’, beschimpte openlijk de miljoenendeal van Max Verstappen met Heineken 0.0 met de woorden ‘Lijkt me erg passend, hij betaalt ongeveer net zoveel belasting en het is ook een mooie verwijzing naar het incasseringsvermogen van zijn fans.’

In hoeverre mag je plezier beleven aan een autosport met sponsoren die overduidelijk bijdragen aan klimaatverandering en de opwarming van de aarde? Ook al kom je zelf op de fiets? In hoeverre mag je bier drinken van een biermerk dat het lange tijd niet zo nauw nam met de sancties tegen Rusland? Ook al drink je 0.0 bier? En hoeveel bezoekers van het circuit hebben nagedacht over de ‘ongemakkelijke boodschap’ van Extinction Rebellion? Over de milieuvervuiling van het kwetsbare natuurgebied in en om het circuit? En hoeveel fans van Max Verstappen nemen er aanstoot aan dat hij nauwelijks belasting betaalt in Nederland, terwijl hij wel voor Nederland rijdt?

‘Joh… doe niet zo ongezellig, we hebben toch gewoon plezier’? Tja, in hoeverre speelt ‘schaamte’ een rol bij het hebben van plezier? Toch denk ik dat we juist de mensen die de moed hebben om op feestjes de ongezellige boodschap te benoemen, moeten koesteren. Want zonder deze mensen, die de ondankbare taak op zich nemen om het ongemak bespreekbaar te maken, komen we simpelweg niet vooruit... Niet als mens, niet als bedrijf en niet als samenleving.