door Marianne Zwagerman
'De markt heeft geen moraal' zei SP-leider Emile Roemer tijdens de afgelopen Algemene Politieke Beschouwingen in de Tweede Kamer. Ik ben genetisch geprogrammeerd om het oneens te zijn met alles wat Roemer zegt. Maar deze opmerking zette me aan het denken.
Ik overdacht mijn tien jaar in de autobranche en mijn vijftien jaar in de mediawereld. We moeten daar eerlijk in zijn. Ethisch besef is in grote delen van het bedrijfsleven geen hooggewaardeerde kwaliteit.
Sterker nog, ik denk dat ik vooral in de mediawereld misschien wel ver kwam door 'je hebt het ethisch besef van een pinda' als compliment te zien. Een teveel aan ethisch besef schiet snel ook door in politieke correctheid en daar heb ik nou net altijd tegen gevochten.
Helaas was de auto-industrie daarin minder succesvol. Geen industrie heeft zich zo kapot laten reguleren als deze branche die toch juist een van de belangrijkste menselijke waarden verkoopt: vrijheid.
Voordat internet bestond maakten auto’s de wereld al groot en bereikbaar.
Ongeremde emoties
Ik laat me wel eens vertellen dat emotie rondom auto’s iets is van de vorige eeuw, maar ik betwijfel dat. Ja, er zijn gadgets bijgekomen die de rol van brenger van vrijheid, statussymbool en connected zijn met de wereld deels hebben overgenomen.
Maar de AutoRai (dit jaar misschien wel voor het laatst georganiseerd) is nog steeds de grootste consumentenbeurs van Nederland. Dankzij jonge vrouwen stijgt het autobezit onder jongeren nog altijd, in tegenstelling tot andere berichten daarover in de media.
En al honderdduizenden jongeren haalden voor hun achttiende verjaardag hun rijbewijs, toch ook geen teken dat de auto ze niet meer boeit. Als ik mijn (niet eens meer zo recente) Range Rover door Amsterdam stuur word ik nog elke dag likkebaardend nagestaard door mannen onder de 25 (en nee, ik verbeeld me niks, dat gaat om de wheels). Elke reclamemaker wilde altijd een auto-importeur als klant. Geen product leende zich beter voor ongeremde emoties als een auto.
De klimaatmaffia
Die tijden zijn voorbij. Niet alleen omdat de campagnes Europees of zelfs global werden. Nee, auto’s kwamen onder invloed van de klimaatmaffia in het beklaagdenbankje. De reclame moest zich vooral richten op het bevorderen van zo veilig, schoon en zuinig mogelijk gebruik. Snelheid, acceleratie en motorvermogen mogen niet als verkoopbevorderend argument worden ingezet.
Maar het ging nog veel verder dan de reclame alleen. Zelfs voorheen stoere mannen lieten hun ballen eraf hakken door de bijtellingsbeul en leverden hun grommende zescilinders in voor hybride wanproducten of auto’s met drie cilinders en andere technische drama’s. Ruim zes miljard euro investeerde de Nederlandse overheid al in het fiscaal bevorderen van deze zogenaamd schone auto’s.
Ik mag als trotse eigenaar van een G-label auto 3.000 euro per jaar afrekenen voor de motorrijtuigenbelasting, terwijl rijders van staatbeeldvervuilende Toyota’s met een oplaadsnoer (waarom is alles wat verantwoord pretendeert te zijn ook direct zo godvergeten lelijk?!) bijna geld toe kregen van de overheid. Terwijl IEDEREEN wist dat deze auto’s in de praktijk helemaal niet zo schoon en zuinig zijn als de overheid beweert.
Kilo's boter
Dat wist de auto-industrie (die zeggen in hun folders heel duidelijk dat het om gegevens uit geconditioneerde testen gaat); dat wist de overheid (TNO stuurde bijvoorbeeld al twee jaar geleden rapporten naar het ministerie van milieu), dat wisten autojournalisten (Jeroen Jongeneel beschreef zelfs in 2010 al in de Telegraaf wat we nu sjoemelsoftware noemen), en jij, ja jij, keurige zuinige-auto-met-lage-bijtelling-rijder wist het ook.
Er is niet altijd een 1 op 1 relatie tussen het brandstofverbruik en de schadelijke gassen – voor mens of milieu - die uit de uitlaat komen. Maar het feit dat je in de praktijk ver weg blijft van de cijfers die de fabrikant wel haalde tijdens de typegoedkeuring is wel een indicatie. En de zakelijke rijders van hybride auto’s zijn vaak te lui om het snoertje aan te koppelen na een lange werkdag zodat ze de volgende ochtend gewoon met een pluim uit de uitlaat de Vinex wijk verlaten.
Iedereen had kilo’s boter op zijn hoofd. We deden allemaal braaf mee aan het spelletje waarin iedereen een beetje leek te winnen. De auto-industrie haalde keurig zijn testjes. Zodat de overheid de milieufanatici koest hield. Ondertussen werden de belangen van Shell en de andere oliemaatschappijen keurig gediend. Want laten we één ding nooit vergeten. Zolang we oorlogen uitvechten om fossiele brandstoffen zullen wij – argeloze consumenten - met onze verbrandingsmotortjes blijven rondtuffen, onwetend van de technische mogelijkheden die er zijn om ons ook zonder gebruik van olie en gas te verplaatsen.
Geen moraal
Elon Musk schudt met zijn Tesla flink aan de boom, maar in het totaal van de industrie stelt het nog allemaal niks voor. Het is net als bij sigaretten. Het belang van de overheid om een flink deel van de bevolking verslaafd te houden is simpelweg te groot. De markt heeft misschien geen moraal, maar die van de overheid zit ook heel goed opgeborgen.
En zo verliezen we allemaal. Zes miljard euro down the drain, alleen al in Nederland. Auto’s zijn nog steeds niet zo schoon als beloofd en alle emotie is weggehakt uit de autobranche. En het ergste van alles is nog: politici zullen wel weer allemaal in de kramp schieten van nog meer regels. Nog meer wetgeving. Nog meer controles. En zo gaat het onzalige kat en muis spel tussen de klimaatlobby, de olie-industrie, overheden en autofabrikanten nog wel even door. Uit protest blijf ik in mijn G-label auto rondtoeren.
Marianne Zwagerman is innovatiestrateeg, schrijver en columnist.
Plaats als eerste een reactie
Ook een reactie plaatsen? Word lid van Adformatie!