- Robert de Snoo (links) en Hannes van Raij (foto: Chris van Houts)
Nee, in de frontlinie van het digitale bureaulandschap hebben we Clockwork niet veel gezien, de afgelopen jaren. Het bureau dat naam maakte in de begindagen van het internet, uitgroeide tot een van de vlaggendragers van een opkomende industrie en in 2003 deel ging uitmaken van Ordina, raakte wat in de versukkeling. Ze stonden zelden op de podia van de grote prijzenfestivals en in het management team was het een komen en gaan.
De laatste die afscheid nam, was managing director Patrick Boom, die 2,5 jaar terug overkwam van Lost Boys en in november vorig jaar plaats maakte voor Robert de Snoo. Aan De Snoo, een Ordina-oudgediende, de schone taak Clockwork te revitaliseren. Want zo kun je het toch wel noemen als de moeder (lees: Ordina) besluit om alle onderdelen die zich bezighouden met digitale transformaties uit de eigen organisatie te lichten en onder te brengen in het label Clockwork.
De herschikking omvat een viertal units - consulting, creatie, technology en services. Door deze te integreren, denkt het management de stap te kunnen maken naar een bureau dat een volwaardige concurrent is van de grote internetbureaus, de ICT- bedrijven, en de consultancybureaus. Het personeelsbestand van Clockwork groeide hierdoor spectaculair, van 55 naar 180 medewerkers.
Op de opmerking dat Ordina een rotsvast vertrouwen heeft in Clockwork, reageren De Snoo en creatief directeur Hannes van Raaij dat vertrouwen er door de jaren heen altijd is geweest. De Snoo: ‘Alleen, het potentieel kwam er niet uit. Dat leidde tot frustraties aan beide kanten: bij de moeder, omdat die de bureaumentaliteit niet begreep; en bij de dochter, omdat die het gevoel had dat de kansen aan de klantzijde niet optimaal werden benut. Er gebeurde genoeg, er was strategie, maar de synergie kon volgens ons…
…stukken beter?
De Snoo: 'Nou, wel verdubbelen.'
Door deze operatie is Clockwork nu vier keer zo groot. Dit is een totaal nieuwe organisatie.
De Snoo: 'Waarbij het bureau wel de basis blijft van ons denken. De bureaumentaliteit willen we erin houden, aangevuld met de businessmentaliteit van de consultancy.'
In de bureauwereld is er best wel eens twijfel over de bestendigheid van het bureaumodel. Voor jullie ligt hier een meerwaarde?
Van Raaij: 'Toen ik anderhalf jaar geleden de overstap maakte van Lost Boys naar Clockwork, werd ik regelmatig voor gek versleten. Wat ik in hemelsnaam bij dat bureau ging doen. Clockwork heeft een enorme creatieve heritage. Alleen, het kwam er niet uit. Het bureau had een impuls nodig. Daarvoor is een andere manier van denken nodig. Daar komt Ordina om de hoek kijken. De vooroordelen kennen we: groot, log, detacheren. Maar wat zie je als je dat afpelt? Smart technology, wearables, drones, echt heel vette innovatie.
'In deze organisatie zit een oplossend vermogen waar je u tegen zegt. Hoe mooi zou het niet zijn als je die technische knowhow kunt gebruiken om een ander type creativiteit aan te wakkeren? Bovendien spreken de consultants van Ordina dezelfde taal als in de raad van bestuur van de opdrachtgevers.´
Van Raaij: ‘Het consulting team loopt rond in de boardroom. Die creëert een landingsbaan voor ideeën en schept een gevoel van noodzaak bij zo'n organisatie, zodat ze daar tot op het hoogste niveau zeggen: zo moeten die digitale transformatie in.’
De Snoo: ‘Die klanten zitten allemaal in die digitale transformatie. Op zich is dat eigenlijk best vreemd, internet bestaat toch alweer een tijdje . En jawel, digital is altijd wel ergens belegd. Maar nu pas zien ze dat digital echt de core van de organisatie raakt.’
Is dat de digitale transformatie die organisaties moeten doormaken?
Van Raaij: ‘Organisaties die proberen deze vernieuwing in te brengen in hun oude structuur, zijn bezig een vierkant blokje door een rondje te duwen. Digitale transformatie wil zeggen dat je bereid bent om naar het bestaansrecht van zo'n organisatie te kijken. Bepalend daarin zijn de mensen voor wie je werkt. Alles wat je doet, moet erop zijn gericht om het leven van mensen gemakkelijker en aangenamer te maken. Dat is ons startpunt. Ons doel is te zorgen dat organisaties hernieuwd toegelaten worden in het leven van mensen.’
De Snoo: ‘Marketing is nieuwe technologie geworden. Marketing zegt het door te hebben, maar daar zien ze de impact nog niet helemaal. En IT zegt het door te hebben, maar daar snappen ze marketing nog niet. Dát spanningsveld, daar helpen we organisaties bij. '
Het doorsnee internetbureau is daartoe niet geëquipeerd?
De Snoo: 'Internetbureaus noemen zich vaak full-servicebureaus. Wat ze eigenlijk bedoelen te zeggen, is: ik verkoop de klant m'n hele pakket aan diensten. Maar full-service voor de klant heeft een heel andere betekenis. Dat gaat over zaken als architectuur, systeemintegratie, projectmanagement, procesanalyse. Het project moet politiek moet gemanaged worden. Daar gaat het om. Fantastische ideeën stranden vaak in schoonheid. Niet omdat het concept fout is, maar omdat ze niet goed worden opgepakt door de organisatie.’
DigitasLBI, Sapient Nitro, AKQA, dat soort partijen heeft die steun in de boardroom toch wel. Is het niet gewoon een kwestie van schaalomvang?
Van Raaij: 'Het is niet de schaal, het is de impact. De impact maken we als we op locatie dicht tegen het vuur aan gaan zitten. Of juist andersom, als we afstand nemen door de marketeers van de klant hier in huis halen, zodat ze niet worden lastig gevallen door alle gedoe. We willen niet het bureau zijn met de grootste omvang, maar het bureau met de meeste impact.’
Is dit het model waar de internetbureaus naartoe gaan?
De Snoo: ‘Ik ga niet voor de andere bureaus spreken. Zelf zeggen we: we hebben Clockwork weer op de kaart gezet. En voor ons zelf hebben we meteen de next level gedefinieerd. Kijk, heel af en toe kom je een klant tegen, die zegt: we willen een website. Zeer uitzonderlijk. Maar dat was tien jaar geleden de business. Die vraag is totaal veranderd. De klant vraagt niet: doe mij een website. Die vraagt om hulp bij de engagement met z'n klanten. Die wil dat ik zijn bestaansrecht herdefinieer in deze digitale wereld. Dat is even een nieuwe vraag.’
Dat betekent ook dat je nieuwe proposities gaat definiëren.
Van Raaij: 'Precies. En dan gaat het stromen. Want in de gesprekken met de klant gaat het niet meer over een website of een appje, het gaat over proposities. En daarmee over nieuwe businessmodellen. Dat gaat zelfs tot op het niveau waarop we participeren in een joint-venture. Zoals met Quli, een e-health platform waarmee we onlangs een Dia Award hebben gewonnen.’
De Snoo: 'Eigenlijk is dat typerend voor wat er in de markt gebeurt. Er komt zoveel vernieuwing op onze klanten af dat men een beetje in verwarring raakt. Duitsers hebben daar een mooie uitspraak voor: und jetzt? Wat moet ik doen? Je kunt niet op alle paarden wedden, dus je moet keuzes maken. Om Quli van de grond te tillen, moest flink worden geïnvesteerd. We hebben voorgesteld om met zorginstellingen een corporatie op te zetten. Als Clockwork Ordina investeren we daarin, want wij geloven erin. Op een gegeven moment waren er zoveel zorginstellingen aangesloten, dat de corporatie prima zelfstandig verder kon.’
Dergelijke innige vormen van samenwerking zullen we vaker gaan zien, verwacht De Snoo. ‘Het nieuwe denken is doen. Dat betekent dat je ook anders naar verdienmodellen en samenwerkingsvormen gaat kijken.’
Dat heeft ook consequenties voor de financiële huishouding.
De Snoo: ‘Het is niet zo dat we een investmentvehikel hebben opgericht of zo iets. We willen het van geval tot geval bekijken en instappen waar nodig.'
Maar kun je aangeven hoe zwaar Clockwork inzet op participaties? Welk deel van de omzet is gereserveerd voor startups?
Van Raaij: ‘Tot nu toe kijken we naar de kansen. De volgende stap is daar ook ruimte voor te creëren. Verder hebben we de Innovation Challenge die vanuit Ordina wordt georganiseerd. Ondernemingen – mkb’ers, startups – kunnen daar hun ideeën pitchen. Een van de winnaars van vorig jaar is zelfs bij ons ingetrokken.’
Wat zijn de groeiverwachtingen?
De Snoo: ‘Die zijn hoog. En die gaan we waarmaken. Doelstelling is om kwalitatief goed werk te maken waarmee onze klanten de digitale transformatie mee in kunnen.’
Clockwork is wel erg groot voor de Nederlandse markt. Plannen om over de grens te gaan?
Van Raaij: ‘We werken internationaal. We hebben opdrachtgevers in Amerika. We werken voor Tele2 in Zweden,voor Liberty Global in Ierland en Engeland. Omdat Ordina een beursgenoteerde onderneming is, mogen we niet alles delen, maar dat we internationale ambities hebben, is een feit.’
De Snoo: ‘We gaan mee met onze klanten. En feit is dat grote, internationale opdrachtgevers hebben. Ordina is een Benelux speler, deze markt is groot. En als je kijkt naar de digitale transitie die onze opdrachtgevers moeten maken, is er genoeg te doen.’
