De Facebook-boycot, waar 1100 bedrijven zich bij aansloten, liep aanvankelijk tot en met juli, maar de organisatoren van Hate for Profit hebben bedrijven opgeroepen hun advertenties op Facebook en Instagram langer stop te zetten omdat de eisen nauwelijks zijn ingewilligd. Of adverteerders daar gehoor aan geven, is nog maar de vraag. De meerderheid lijkt per 1 augustus weer te zijn begonnen met adverteren, zo ook Heineken en TomTom.
Van de vier Nederlandse multinationals die zich formeel bij de actie hebben aangesloten, heeft alleen Unilever aangegeven de boycot te blijven steunen. Het Brits-Nederlandse concern haalde de gepolariseerde Amerikaanse politiek, racisme en haatdragende berichten op die sociale media aan als reden.
Philips liet maandag weten de activiteiten op Facebook en Instagram vanaf augustus weer op te pakken na deze in de VS te hebben stilgelegd. 'In onze gesprekken met Facebook is duidelijk gemaakt dat het bedrijf een aantal aanvullende maatregelen neemt om het aanzetten tot haat en schadelijke inhoud op hun platforms te bestrijden.' Philips doelt daarmee op het vierpuntenactieplan dat is aangekondigd door de Global Alliance for Responsible Media (GARM). 'We blijven de ontwikkelingen echter nauwlettend volgen.'
Gemengde gevoelens
De Nederlandse Bond voor Adverteerders (BvA), die Facebook eerder vroeg om meer duidelijkheid te geven over de omvang van het probleem in Nederland, kijkt met 'gemengde gevoelens' terug op de gesprekken met de techreus. 'We zijn er positief over dat ze aan het onderzoeken zijn of ze willen toetreden tot de Nederlandse Reclame Code, maar vinden het jammer dat ze geen inzicht kunnen geven in de hoeveelheid nepnieuws en haatberichten op het platform in Europa. Daar zijn we teleurgesteld over', laat directeur Henriette van Swinderen weten.
BvA wil dat Facebook deel gaat uitmaken van de Nederlandse en Europese zelfreguleringsinitiatieven, maar Facebook kwam tot nu toe niet met harde toezeggingen. In de Nederlandse Reclame Code spreken bedrijven onder meer af met elkaar een veilige omgeving te bieden voor adverteerders en consumenten. Volgens Van Swinderen onderzoekt Facebook momenteel of het wil aansluiten bij de Code. 'Het zou niet meer dan logisch zijn dat Facebook daar onderdeel van uitmaakt. Ik weet dat ze zich serieus verdiepen in de Code, dat is een positieve ontwikkeling', zegt ze hoopvol.
Inzicht
De bond pleit ook voor meer inzicht in de Nederlandse situatie. 'Om wat voor soort nepnieuws en haatberichten gaat het en hoeveel zijn dat er? Dat soort informatie willen we wel hebben. Facebook beweert dat het een groter probleem is in de VS. Daar willen we wel graag cijfers over zien.'
Ook wil BvA dat Facebook adverteerders meer mogelijkheden biedt om te bepalen naast welke berichten hun advertenties komen te staan. 'Je wil voorkomen dat deze naast haatberichten of nepnieuws verschijnen', aldus Van Swinderen. Facebook geeft zelf aan tools te ontwikkelen waarmee adverteerders beter kunnen controleren waar hun content te zien is.
Met een advies aan de leden over het wel of niet voortzetten van de boycot komt de bond niet. 'Waar het ons om gaat, is of onze leden voldoende informatie hebben om een weloverwogen besluit te kunnen maken. We betrekken ze bij het proces, maar we kunnen de keuze niet voor hen maken.'
Volgens Van Swinderen zullen er de komende tijd nog meer gesprekken plaatsvinden.
'We gaan ons beleid niet aanpassen'
Stop Hate for Profit roept op tot verlenging van de boycot. De eis van de organisatie dat Facebook een topman aanneemt die op directieniveau toeziet op de naleving van mensenrechten, wordt niet ingewilligd. Ook de eis dat er voor gote Facebook-groepen een menselijke moderator beschikbaar komt, legt Facebook naast zich neer. Volgens de techreus is juist kunstmatige intelligentie een belangrijke oplossing voor het probleem.
Zuckerberg riep begin juli al dat de 'adverteerders snel genoeg terug zouden komen'. Vorige week werd hij daarover stevig werd ondervraagd in het Amerikaanse Congres. Het Democratische Congreslid Pramila Jayapal vroeg de Facebook-topman: 'Is Facebook zo groot en machtig dat het u niet kan schelen hoe een advertentieboycot van 1.100 adverteerders u raakt?' Waarop Zuckerberg antwoordde: 'Natuurlijk kan het ons schelen, maar we gaan ons contentbeleid niet aanpassen vanwege adverteerders.'
Facebook ziet advertentie-inkomsten alleen maar toenemen
En dat lijkt financieel gezien ook allerminst nodig. Uit de laatste cijfers blijkt dat zowel de coronacrisis als de boycot Facebook amper heeft geraakt. Het aantal dagelijks actieve gebruikers en de maandelijks actieve gebruikers steeg met 12 procent op jaarbasis.
De inkomsten uit advertenties, de belangrijkste inkomstenbron voor Facebook, stegen met 10 procent. Daarmee ging het socialemediabedrijf in tegen de trend, want veel traditionele media merkten juist dat bedrijven kostenbesparingen doorvoerden en onder meer hun advertentiebudget verkleinden.
De totale omzet van Facebook kwam uit op 18,3 miljard dollar tegen 16,6 miljard dollar een jaar eerder. Onder de streep bleef een winst van 5,2 miljard dollar over. Dat is een verdubbeling van een jaar eerder toen er veel meer geld opzij werd gezet voor belastingen.
In juli zag Facebook de advertentie-inkomsten zelfs opnieuw toenemen met zo'n 10 procent op jaarbasis. Boycot of geen boycot.
