We hebben er allemaal wel eens één gezien; websites uit China, Rusland of Egypte. Ze lijken in weinig opzichten op de websites die wij gewend zijn. Ze zijn op deze manier ontworpen, omdat ieder land andere culturele standaarden heeft. Deze culturele standaarden vertalen zich in een uniek mentaal model van het web. Dit zorgt voor andere vormgevings- en interactie principes.
Volgens de huidige opvattingen is het belangrijk om ieder mentaal model op een eigen manier te benaderen. Multinationals als Coca-cola en MacDonalds spelen hierop in door voor ieder land in de wereld een aparte website te bouwen. Hiervoor doen ze veel onderzoek naar de mentale modellen in deze landen. Dit kost veel tijd en geld; iets wat niet alle bedrijven hebben.
Voor bedrijven die internationaal willen gaan met hun website, heb ik echter goed nieuws. Ik geloof dat we websites zo kunnen ontwerpen dat ze over de hele wereld gebruikt kunnen worden. In dit artikel wil ik jullie meenemen op een wereldreis die laat zien hoe deze globale verbondenheid het web verandert in termen van visueel en interactief ontwerp.
VS: bron van inspiratie
Als we veranderingen op het web in kaart willen brengen, dan moeten we beginnen bij de bron, de plek waar veel goede online ideeën ontstaan zijn. Veel succesvolle platformen zijn verzonnen door de Amerikanen. En ook al geven we het niet graag toe, we hebben altijd wel een beetje opgekeken naar Amerika. Dus, hoe staan de laatste online ontwikkelingen er daar voor? Een belangrijk feit is dat in januari 2014, mobiele internet voor de eerste keer meer dan dan de helft uitmaakte van het internetgebruik in de VS. Dit brengt grote veranderingen met zich mee. 'Mobile First' denken wordt steeds belangrijker. Deze benadering bepaalt de meeste interactiemodellen en visuele handtekeningen, ook op desktop.
Visuele trends als flat design en gedurfde kleuren schieten overal uit de grond. Maar nog opvallender: de ruime opzet van interfaces, shifting panels en het hamburger-menu. Deze elementen werden van origine gebruikt ter compensatie van het ruimtegebrek op mobiel, en worden nu ook vrijelijk op desktop geadopteerd.
Al we verder reizen door West-Europa zien we veel van deze ontwerpelementen terug. De reden hiervoor is belangrijk: door de geschiedenis heen hebben we altijd een goede relatie gehad met Amerika. Een relatie van handel en vertrouwen. We delen daarom veel culturele standaarden én kennis. Er zijn echter ook landen waar we niet altijd een solide relatie mee hebben gehad. Met deze landen delen we minder standaarden en kennis. Deze landen laten een hele andere ontwikkeling zien.
Midden-Oosten: een openende black box
Onze volgende bestemming is het Midden-Oosten. Tot een paar jaar geleden was de dekking van het internet hier zeer laag. Internet speelde een minder grote rol. Niettemin is het internet in het Midden-Oosten sinds het afgelopen decennium gegroeid met 2000%. Ter vergelijking: in Europa was de groei 400%. Ze hebben dus een grote inhaalslag gemaakt.
Deze 'online revolutie’ heeft veel verandering teweeg gebracht in lokaal digitaal ontwerp. Eén van de beste voorbeelden is Al Jazeera. Deze nieuwsbron is begonnen als een lokaal televisiestation in Qatar. De laatste decennia is de organisatie uitgegroeid tot een globaal netwerk van websites en televisiekanalen in verschillende talen. Slechts drie jaar geleden zag Al Jazeera’s website er niet veel spannender uit dan dit:
Een overload aan linkjes en tekstjes, waartussen je het onderscheid slecht ziet. Er is geen duidelijke structuur of hiërarchie en dit gevoel wordt versterkt door de Arabische taal: Arabisch wordt gelezen van rechts naar links. De hele interface van de site is daarom letterlijk gespiegeld. De afgelopen drie jaar heeft Al Jazeera veel werk verzet om een betere vormtaal neer te zetten.
We herkennen hier veel ontwerpelementen, zoals een flat design en een ruime opzet. Maar nog belangrijker: een duidelijkere hiërarchie met herkenbare elementen. Ook zijn er nette apps ontworpen voor Android en Apple, waarbij mentale conventies van hamburger-menu’s en interactieve panelen zonder problemen kunnen worden overgenomen.
Het voorbeeld laat zien dat lokale bedrijven, dankzij de globale spreiding van het internet, gemakkelijker toegang krijgen tot de globale arbeidsmarkt. De wil om een plek te veroveren in deze markt zorgt ervoor dat ‘lokalen' zich aanpassen aan de internationale standaarden. Soms worden deze lokale bedrijven zelf globale spelers, zoals Al Jazeera. Vanaf dat moment vormen zij op hun beurt weer een voorbeeld voor lokale bedrijven, die zich op hun beurtweer aanpassen, enzovoort.. Een cyclus van wereldwijde innovatie is geboren en deze gaat steeds sneller en sneller.
China: copycats in hart en nieren
Er zijn ook landen waar ze het ‘aanpassen aan standaarden’ iets te letterlijk nemen. Zoals we allemaal weten, heeft China het grootste inwonersaantal van de wereld en staat het land bekend om z’n sterke positie in de wereldhandelsmarkt. Onze relatie tot China is er één van respect en vriendelijkheid. Maar er is ook veel afstand, doordat Aziatische culturen zo verschillen met die van ons.
Het Chinese web was lange tijd illustratief voor deze afstand. Lokale websites karakteriseerden zich door respect voor hiërarchie en het verlangen om alle mogelijke navigatie-opties in één oogopslag te zien. Dat resulteerde in vreemde navigatiepatronen en visueel overvolle websites.
Hierboven als voorbeeld de populaire website QQ, vergelijkbaar met het huidige msn.nl. Alsof de Chinese karakters niet ingewikkeld genoeg zijn, is de structuur van deze website volstrekt ondoorgrondelijk voor westerlingen. Denk je eens in dat je zo’n website vanaf scratch moet ontwerpen. Je hebt dan zeker de hulp nodig van een Chinees.
Chinees webdesign nam een grote sprong na de lancering van populaire social media sites als Twitter en Facebook. Na kort online te hebben gestaan, heeft de Chinese overheid deze websites geblokkeerd vanwege het politieke en sociale commentaar dat er op werd geuit. De Chinezen reageerden door hun eigen sociale media platformen te maken. De overheid kon deze beter monitoren en daarom werden ze gedoogd, zij het met een stevige dosis censuur. Het meest opvallende is echter, dat de Chinese equivalenten exacte kopieën zijn van de platformen die wij kennen.
Gezien de enorme afstand ten opzichte van het Chinese mentale model van het web, is deze omslag nogal vreemd. Waarom kopiëren ze deze vormgeving dan? Heel eenvoudig. In China luidt een gezegde: je kunt beter kopiëren dan falen terwijl je het zelf probeert te maken. Deze mindset is bewezen zeer effectief te zijn. Genoemde voorbeelden zijn even succesvol als de platformen die wij kennen. En dat het mentale model niet matcht met het bestaande model? Dat maakt de Chinezen niet veel uit. Dat de websites populair zijn in de rest van de wereld is genoeg om zich aan te passen aan een nieuw mentaal model.
Grenzen vervagen
De redenen voor webdevelopers om zich aan te passen aan andere standaarden op het web, is zijn in ieder land anders. Als we deze reis zouden voortzetten naar andere landen, zouden we nog veel meer voorbeelden kunnen bekijken. Het overheersende beeld blijft hetzelfde: verandering is gaande.
Laten we deze reis daarom eindigen door de ruimte in te gaan. Vanaf deze plek kunnen we de hele wereld zien. Opvallend is dat er geen landsgrenzen zichtbaar zijn. We moeten onthouden dat de landsgrenzen die we kennen, de grenzen zijn die we zelf hebben getekend. En met de ontwikkelingen die we zojuist hebben gezien, kunnen we concluderen dat deze grenzen wellicht aan het vervagen zijn. Online, en misschien zelfs offline..
Dus dit is mijn idee: met verloop van tijd zal een homogeen web ontstaan. Wereldwijd zullen we dezelfde standaarden hanteren voor interactie en visueel ontwerp. En dat gaat niet specifiek over flat design of het hamburgermenu, want dit zijn slechts designtrends die met de tijd zullen veranderen. Het gaat om grenzen die vervagen. Een betere globale verbinding. Over landen die gelijk willen zijn aan elkaar.
Zullen er dan helemaal geen verschillen zijn? Natuurlijk wel. Er zullen altijd verschillen blijven als het gaat over betekenis van kleur, woorden die we gebruiken, helden die we aanbidden of de richting waarin we lezen. En de dingen die we ontwerpen testen bij onze gebruikers blijft daarom nog steeds noodzaak.
Echter, voor diegenen die internationaal willen met hun website is het niet nodig om tonnen te investeren in onderzoek, zoals Coca Cola doet. Maak gebruik van de bestaande standaarden en conventies. Het ontwikkelen van een effectieve internationale website kost daardoor minder tijd en geld. En wereldoverheersing kon wel eens dichterbij zijn dan je denkt.
Deze blog is een bewerking van de presentatie die Laura Legue vorige week gaf tijdens de vierde Tam Tam Talk. Laura is designer bij Tam Tam. Klik hier voor de videoweergave van de presentatie.
Plaats als eerste een reactie
Ook een reactie plaatsen? Word lid van Adformatie!