Brewster Kahle is wat je noemt een bevlogen idealist. Deze internetpionier verwierf faam en kapitaal met het webanalytics-bedrijf Alexa, dat hij oprichtte in 1996 en in 1999 aan Amazon verkocht. Tegelijk met Alexa richtte hij het Internet Archive (archive.org) op, dat hij met zijn verworven fortuin ondersteunt.
Aanvankelijk was het archief bedoeld om born-digital informatie voor het nageslacht te bewaren. Inmiddels wordt er van alles gedigitaliseerd en ontsloten: boeken, audio, video. En Kahle is bezig van elk fysiek boek dat ooit is gepubliceerd er één in een container te stoppen om te bewaren (actuele stand: ruim een half miljoen titels).
Kahle sprak vorige week tijdens The Next Web Conference. Adformatie interviewde hem na afloop.
Je bent geen fan van auteursrechten. Vind je dat software en informatie gratis moeten zijn?
‘Zover wil ik niet gaan. Het maken van die zaken kost nog steeds geld. We doen aan ‘over-propertization’. Alles is eigendom: copyrights, hypotheken, software/code – en zo zal het nooit snel beter worden. Dat heeft een wurgend effect. Ook de eigenaar heeft daar geen belang bij. Open Source is hier een succesvolle reactie hierop. Linux komt eruit voort en ook Google is er op gebaseerd. Het is ook niet zo dat je met open systemen geen winst kunt maken. Wikipedia, Mozilla Foundation, Internet Archive – organiaties die snel groeien, maar ze geven alles weg. Het is een andere relatie met eigendom die goed werkt voor de internet generatie.’
Waarom zou die non-profit benadering beter zijn dan de betaalde economie?
‘Omdat het beter aansluit op hoe het internet functioneert. Als je veel mensen wilt bereiken; heb je een gratis component nodig. Je krijgt veel meer gebruikers als je iets gratis kunt weggeven. De distributie is veel eenvoudiger. Je kunt dit verder trekken naar het crowdsourcen van informatie. Daar ben je moreel eigenlijk verplicht om gratis aan te bieden. Andersom is ondenkbaar; mensen voelen zich misbruikt als anderen geld verdienen over hun rug. Non-profits zijn dus beter voorbereid op een crowdsourced wereld. Het is overigens niet zo dat deze organisaties geen geld verdienen; dat doen ze. Of dat het marginale operaties zijn. Verschil is dat de mensen die bij high-tech non-profits werken, dit doen vanuit de behoefte diensten beter te maken. Omdat daar behoefte aan is. In plaats van dat ze dingen maken voor bedrijven die geobsedeerd zijn door auteursrechten, non-disclosures en contracten.’
Is open source een model dat bruikbaar is voor alle soorten producten en diensten?
'Dat is een van de grote vragen. We zijn begonnen met digitale informatie en zien het werken op andere gebieden. Het zou kunnen werken. Het is, laat ik het zo formuleren, vruchtbare bodem. Het zou voor velen de moeite waard kunnen zijn als ze naar hun eigen bedrijfkijken en zich afvragen: moet dit echt een profit bedrijf zijn? Zouden gebruikers ons niet meer waarderen en vertrouwen, als we non-profit zijn?’
Voor publishers zal dit vergaande consequenties hebben.
‘Ik ben helemaal voor publishers, maar het probleem is dat ze informatie opsluiten. Auteursrechten in de VS gelden zeventig jaar; dat is veel te lang. De Public Library of Science, een concurrent van Elsevier, laat zien dat dat helemaal niet nodig is. De organisatie maakt winst. Maar beter nog: de wetenschappers die er publiceren worden vaker geciteerd en hebben meer lezers dan bij Elsevier. De Public Library of Science maakt veel omzet en er zijn nog steeds redacteuren, maar de opzet is iets anders. Ik denk dat dat nodig is anders eindigen we in een wereld waarin alles is opgesloten. Zoals bij Apple en de iPhone; dat is onlosmakelijk verbonden aan het operating systeem en het netwerk. Prachtig hoor, ik gebruik het ook, maar het is teveel gesloten.’
Kan uw model ook werken voor media, zoals kranten en tijdschriften?
‘Democracy Now is een populair tv-nieuwsprogramma in de VS. Ze geven uitzendingen weg. Distributie vindt plaats door de uitzingen bij zoveel mogelijk partijen neer te leggen. De inkomsten komen eerder uit donaties van de kijkers dan uit reclame.’
De consument financiert met donaties. Hoe past reclame in dit model?
‘Reclame kan werken. Al vind ik de manier waarop sommige advertentienetwerken werken nogal ‘spooky’. Ze weten te veel. Mensen vinden het niet leuk om te worden achtervolgd. Ik denk dat er betere manieren denkbaar zijn om mensen te leiden naar producten die ze eventueel willen kopen. Bij Archive.org hebben we de banners daarom verwijderd.’
De belangrijkste kostenpost voor bedrijven zijn de loonkosten van werknemers. Tijdens de Next Web presenteerde je een opmerkelijke oplossing: goedkope huisvesting.
‘Ja, schuldenvrije huisvesting. Huisvesting is een groot probleem, niet alleen in de VS maar overal in de wereld. En dan vooral de schulden die mensen daarvoor maken. Een gemiddeld huishouden betaalt tussen 30% en 60% aan huisvestingskosten, aan huur of de rente op een hypotheek – een schuld dus. Voor non-profit organisaties is dat een probleem, want mensen moeten die lasten wel dragen.
Mensen die bij een high-tech non-profit willen werken, doen dat niet in eerste instantie vanwege het geld dat ze hier kunnen verienen. Ze willen vooral een stabiel leven. Als we die last van schulden kunnen wegnemen, bieden we een stabiel leven voor mensen die hun leven willen wijden aan service.’
Schuldvrij wonen is inmiddels realiteit?
‘We hebben één gebouw volgens dit principe, in San Fransisco. Is het een trend? Nee, het is een experiment. Stabiliteit op continue basis.’
