Tekst Katja Kreukels
Fabian Hühne (28) uit Keulen werkt sinds 2016 als press officer bij Fairphone in Amsterdam. Hij verspreidt backstage verhalen over de oneerlijke kanten van smartphone-productie. ‘Bijna niemand weet hoe zo’n apparaat gemaakt wordt of waar de materialen vandaan komen.’
Wat moet ik me voorstellen bij een ethische telefoon?
‘Een telefoon die wordt geproduceerd onder betere werkomstandigheden, gemaakt van gerecycled materiaal dat we importeren uit Afrika en een telefoon met een langere levenscyclus. Als die kapot gaat, moet je hem zelf met een schroevendraaier kunnen opendraaien en repareren. Net zoals dat bij oude pc’s vroeger ook kon.’
Bel je nu met een fairphone?
‘Ik bezit uiteraard een fairphone, maar op kantoor gebruik ik de vaste lijn. Dat is goedkoper.’
Wat is jouw belangrijkste taak als press officer?
‘Ik zoek naar invalshoeken en verhalen die journalisten interessant vinden. Verhalen die inzicht geven in de complexe productieketen van de smartphone. En het barst van de verhalen die ik kan pitchen of begrijpelijk probeer te maken. Bijna niemand weet hoe zo’n apparaat gemaakt wordt of waar de materialen vandaan komen. Het is een soort blackbox. Ga maar na, er zitten alleen al veertig soorten mineralen in, gedolven op verschillende plekken in de wereld, waaronder conflictgebieden.’
En hoe kom jij aan die verhalen?
‘Ik doe veel research en praat met onze eigen interne en externe onderzoekers. Het kostte me al een jaar om iets te begrijpen van alle internationale schakels in het proces achter de smartphone. De helft van mijn werk is leren. De productieketen van fairtrade chocolade is een stuk korter en simpeler.’
En je reist veel.
‘Ja, naar plekken die niet op de radar zijn. Voor een grote campagne was ik onlangs samen met een media-team naar Oeganda, waar goud wordt gedolven, een van die veertig mineralen. Wij zetten ons in voor betere arbeidsomstandigheden in die goudmijnen en betere exportmogelijkheden voor de Oegandezen. Ik praat daar met mijnwerkers over eerlijke handel en duurzaamheid. Eigenlijk ben ik zelf een halve journalist, erg gericht op ‘storybuilding’. Juist daardoor vind ik gemakkelijk aansluiting bij journalisten. Ik denk op dezelfde manier. Ben nieuwsgierig.’
Bestaat een compleet eerlijke telefoon wel?
‘Nog niet 100 procent. We proberen het beter te doen en leggen bloot waar het schuurt. Maar de weg naar complete eerlijkheid is lang. Tot die tijd hopen we met onze verhalen mensen kritischer te maken. Je kunt als consument echt druk uitoefenen op de economie.’
Waar komt jouw gedrevenheid vandaan?
‘Dat gevoel van rechtvaardigheid hoort bij ons menszijn. En dat zeg ik niet uit bescheidenheid. Iedereen heeft dat. Het klopt gewoon niet dat arme mensen steeds armer worden en rijken steeds rijker. Hier in het Westen hebben we een betere toegang om iets te kunnen doen aan die oneerlijkheid en dat gaat ook gepaard met een zekere verantwoordelijkheid.’
Hoe is het om voor zo’n jonge organisatie te werken?
‘Ik heb niet heel veel vergelijkingsmateriaal. Maar hier hangt veel positieve energie en idealisme. Fairphone startte al in 2010 als een soort voorlichtingscampagne met twee medewerkers. Nu is het een medium size bedrijf met zeventig mensen en een niche-product dat al wordt afgenomen door KPN en T-Mobile. Ik voel me echt gedragen door ons gemotiveerde, internationale team.’
Jij begeeft je veel in internationale kringen.
‘Klopt. Ik heb veel gereisd en gewoond in Engeland, Australië en Nieuw-Zeeland, en breng veel tijd door in expat communities in Amsterdam. Daar tref ik andere reizigers met vaak een open spirit. Het valt me eigenlijk steeds weer op hoe nationaliteiten worden overschat. Als mensen zijn we zo hetzelfde. Zeker in Noord-Europa. Dat weten we eigenlijk al sinds de Franse revolutie en de verlichting.’
Maar kun je niet iets typisch Duits noemen?
‘Ik vind het lastig om daar precies mijn vinger op te leggen. Je moet je meer conformeren in Duitsland. Het is een meer rigide cultuur. Ook denk ik dat mijn onderzoekende, analytische kant, het precies willen weten hoe zo’n globale economie werkt, wel typisch Duits is.’
En typisch Nederlands?
‘Ik vind het fascinerend dat Nederlanders heel open en nieuwsgierig zijn, en tegelijkertijd de cultuur conservatief is. Verandering is goed, maar wel in heel kleine stapjes. Het is okay om homo te zijn, maar ga dan alsjeblieft trouwen. Je kunt wiet in een winkel kopen, maar je mag het alleen op speciaal daarvoor aangewezen plekken roken.’
Ben je een hoopvolle idealist?
‘Iedereen heeft wel een idee hoe de wereld moet zijn, maar je verandert niet zomaar de industrie. Toch ben ik hoopvol, dat is ook een deel van mijn werk. En die hoop wordt gevoed door de reacties van mensen. Ze begrijpen onze kritiek op de markt. Er moet iets veranderen. De vraag is alleen wanneer.’
