Koffiedik Kijken: Jan Bennink spreekt

Dames en heren koffieprutkijkers,

Laat ik beginnen met een bekentenis. Ik ben hier vandaag alleen, omdat er op deze IAAIABIACVEABVAADFOBBDO happening een zaal vol New Business rondloopt. Daarnaast omdat het een grote eer is voor een schreeuwlelijk als ik, om voor zo’n eminent gezelschap te mogen spreken. En natuurlijk omdat Astrid Prummel het me zo vriendelijk vroeg.

Ik hou helemaal niet van voorspellen. Ik hou van reageren. Dat doe ik in de reclamecampagnes die ik maak, op Facebook,  Geenstijl, the Post Online, in mijn 170.000 tweets en in de columns die ik schrijf. Ik geloof niet in dromen of luchtkastelen. Ik heb geen glazen bol zoals de ouwehoeren van AstroTV, die radeloze tokkies uitknijpen voor 1 euro per minuut, meer dan een troostende pijpbeurt op de wallen kost. Ik heb ook geen roze magische toekomstbril, zoals de echte trendwatchers Lieke en Richard Lamb, Kees Klomp of Adjied Bakas. Ik ben een Waldorf, een Stattler, een zuur kereltje in de coulissen van het leven. Een mopperende kleinburger. Een boze roomblanke man op leeftijd.

Altijd wat te zeuren.

Voorspellingen zie ik als een belediging aan het adres van Fortuna, de godin van het toeval. De enige godin die echt bestaat. Hoe kun je in godsnaam de toekomst voorspellen als je weet dat de code voor het afschieten van de Amerikaanse Minuteman kernraketten, tientallen jaren 000000000 is geweest. De eerste de beste drillsergeant on crackcocaine of scriptkiddie met een slechte bui, had de wereld met 1 druk op de knop in tweëen kunnen schieten. Dat het niet mis is gegaan is onvoorstelbaar toevallig.

Hoe kun je de toekomst van reclamebureaus, logootjes en appjes voorspellen, als zelfs het kleinste foutje tijdens het opruimen van de 1400 splijstaven in de Daichi centrales te Fukushima, de wereld vandaag, morgen of overmorgen in een 1000 jarige nuclaire winter kan storten… Dat die zaak nog niet juichend met 16000 keer de kracht van Tjernobyl de lucht in is gegaan, is puur toeval.

Wisten jullie dat 70 matrozen van het Amerikaanse vliegdekschip dat na de tsunami te hulp schoot, inmiddels kanker hebben? Zo’n toekomst hadden zij voor zichzelf vast niet voorspeld.

Wie had kunnen voorspellen dat ondanks alle securityscans, miljarden telefoon- en internettapjes en andere veiligheidsmaatregelen, een schizofrene moordenaar voor doventolk zou mogen spelen op één meter van de rug van Barack Obama. Wie had zoiets een dikke maand geleden geloofd? Ik niet.

Maar goed, zo makkelijk kan ik me natuurlijk niet van het koffiedik afmaken. Dat je iets niet kunt, wil nog niet zeggen dat je het niet doet. Hoewel ik slechts zwarte drab en vieze handen zie, als ik mijn gouden Nespressocupje opensnijd en in de veel te dure koffieprut kijk, zal ik voor u toch een poging wagen.

Tuurlijk heb ik eerst even gespiekt naar wat de zieners zeggen. De lui die er hun geld mee verdienen. Dat was teleurstellend. Dit is wat je het meest hoort… We gaan meer ruilen. Eigendom wordt minder belangrijk. Burgers worden mondiger. Dat klopt niet. Eigendom wordt ook in 2014 steeds belangrijker. Een paar families bezitten meer dan alle andere 7 miljard mensen bij elkaar. De 300 rijksten zijn dit jaar 381 miljard euro rijker geworden. En die kloof tussen puissant rijk en straatarm wordt in 2014 groter en groter.

Daarnaast zijn 10 bizar machtige conglomeraten verantwoordelijk voor vrijwel alle producten die we kopen. Een soort Achmea maar dan wereldwijd. Schijnonafhankelijke merken onder één grote megaparaplu.

En de burger? Ja, die wordt mondiger binnen zijn eigen op vrijheid gelijkende speelveldje. Online op twitter, facebook en snapchat. Offline, op straat op school en op het werk. Maar het is schijnmondigheid in een speelveld dat keurig en minutieus wordt gemonitord door de overheid en haar veiligheisdiensten; knuffelgestapo die de burger zijn vrijheid direct afneemt zodra de mondigheid uit de hand dreigt te lopen. En woorden op daden gaan lijken. Terrorisme wordt dat dan genoemd.

En dan dat ruilen en delen. De burger zal inderdaad meer gaan ruilen en delen in 2014. Niet omdat ze dat zo leuk vinden, maar gewoon omdat hun eigendom ze steeds vaker afgepakt wordt. Niet alleen auto’s of huizen en kapitaal.  Maar ook land (parkeerplaatsen in Amsterdam), water en straks de lucht die we inademen. Ja, ik voorspel dat ons water wordt geprivatiseerd in 2014. Ons eigen kraanwater gaat ons verkocht worden door een bedrijf als Cofely of General Electric, als een mooi productje, met een snoezig logootje van een ton, ontworpen door Dumbar. En het wordt 4 á 5 keer zo duur als nu. Ondenkbaar? In landen als Portugal is het al zover.

En dan de professionele trendwatch voorspellingen die ik tegenkwam wat ons vakgebied betreft… Reclamebureaus krijgen het moeilijk, zeggen de zieners.… Tja… Wie de ondergang van het klassieke reclamebureau vol tiepmiepen, receptiegeiten, accountbokken en luchtverplaatsende Audirijdende strategen met moeilijke brillen en paarse broeken in 2003 nog niet zag aankomen, mag zichzelf geen trendwatcher meer noemen. De enige bureaus die in 2014 gezond blijven zijn de internationale bureaus die gedwee en pretentieloos voor een fee one size fits all renaultcampagnes adapteren voor lokale markten. Of bureaus die iets heel bijzonders kunnen. Wizards met techniek en software. Communicatiekameleons die voor geen gat te vangen zijn. En uiteraard de creatieven die een beetje met klantmensen en geld kunnen omgaan. De schil valt van de vrucht af. De kern van de business gaat verder. Niet creatieve reclamemensen… Ik heb een tip: Ga een vak leren.

Maar nu reageer ik dus alweer een paar minuten op de voorspellingen van een ander. Ik ben u ook mijn eigen inktzwarte koffiedrab schuldig. Ik heb ontdekt dat ik alleen voorspellingen kan doen voor 2014 door de draadjes te volgen die in 2013 zijn neergelegd in deze wereld. En dan onderscheid ik even voor het gemak de echte wereld, van de mediawereld en de reclamewereld, die er in plaats van een wereld vol glitter en glamour steeds meer uitziet als een dorpje vol plaggenhutten en graatmagere bewoners.

Voor de echte wereld zie ik het somber in qua 2014. Zeker voor Nederland. Ik voorspel de eerste onthoofding in eigen land. Met een broodmes van de Blokker, ergens in April 2014 in een kille kelderbox in Assen. Door een groep uit Syrië teruggekeerde ISIS militanten, die, oeps, even bij de AIVD uit het oog waren geraakt.

Ik voorspel steeds meer verboden en geboden in 2014. De burger wordt steeds banger voor de dood, dus ook voor het leven. En is er als de kippen bij om zijn eigen vrijheden zoveel mogelijk in te perken in 2014. Frietjes, mayonaise, maar ook oliebollen worden verboden. Vet wordt het nieuwe Fascisme. En onderwerp van de campagne NIX18. Fase 2. ZEG NEE TEGEN V. Over V gesproken.Vuurwerk wordt verboden en Zwarte Piet wordt een regenboogsmurf. En dat zonder protest, want iedereen weet dat anders beroeps gekwetsten als Quinsy Gario en Anousha Nzume weer gaan janken bij Pen W En dat wil niemand nog één keer meemaken.

Ook hoerenbezoek wordt verboden. Want zielig. En de arme jeugd krijgt na een drank, drugs, luide muziek, en sigaretten verbod nu ook een neukverbod. Want ja. Seks onder de 18 is toch een soort kinderporno. En van orale seks krijg je toch keelkanker. Gelukkig mogen onze jongens en meiden zich ook in 2014 vanaf hun 17 nog steeds laten kapotschieten in Mali en Afghanistan.

Het koningshuis zal ook in 2014 knap verborgen weten te houden dat nog slechts 5% van alle Nederlanders enthousiast klapt en wappert voor Willem Alexander. Voornamelijk bewoners van bejaardentehuizen en inrichtingen. Maar ik voorspel ook dat een groeiende groep burgers de verstikkende betutteling, de vrijheidbeperkingen van de EU de Oranjes en de staatspropaganda niet langer pikt. En de stap maakt van social media gemor naar daadwerkelijke protestbewegingen, die in wisselende samenstelling samenkomen en woedend de straat op gaan. Hooivorkbrigades zoals je nu al ziet ontstaan in Groningen. Socially Spawned initiatives noem ik dat. Er wordt in 2014 ook een begin gemaakt met een nieuw internet. De overheid zal zich geen raad er mee weten.

Oh ja. Hebt u geld op de bank? Top uw vermogen per bank dan af op 30.000 euro. Het depositogarantiestelsel zal na het vallen van een grote Nederlandse bank in 2014 niet verder reiken dan dat bedrag. Wat in Cyprus is gebeurt, gebeurt bij ons in 2014. Maar dan echt.

Dan de mediawereld. Qua TV voorspel ik dat ná Britt, Imke, Barbie, Mari, Sterretje en Roy Donders, de eerste kamerplant tot ster zal worden gebombardeerd. De eerste realityserie rond een mooie vetplant wordt een feit. Dommere mensen zijn eenvoudigweg niet te vinden. En mensen willen dommer, want ze willen weten dat het altijd erger kan dan hun eigen situatie.

Dan iets over techniek. Google Glass zal voor het eerst, eind 2014 worden ingezet om burgers met een negatief profiel te laten identificeren door de bevolking. Dat zullen in eerste instantie echte misdadigers zijn, maar later in 2016 -2017 zal Google Glass worden ingezet om mensen met een afwijkende mening op te sporen. Een rode J licht dan op in je linkerooghoek. De defensierobots, waarin Google miljarden heeft geinvesteerd, zullen dan ook goed van pas komen. De afvalligen moeten immers ook nog gearresteerd worden. En geweld gebruiken is de burger verboden. Kijk mij nooit aan met een Google Glass.

On a positive note. Ik voorspel de ondergang van de Correspondent, want dodelijk saai en inhoudsloos en een grote toekomst voor De Bicker, opgericht door Michiel Bicker Caarten, een online magazine zonder te veel opinie, maar  vol opmerkelijk nieuws, dat in selecte kring en ondergronds aan een grote opmars bezig is.

En de commerciële omroepen gaan steeds meer producten zelf verkopen. Nu al verkoopt RTL7 scheermesjes. En RTL4 teamt up met de Annemarie van Gaal en de NEM om onder het mom  van het filantropische “sloop de crisis” collectieve massacontracten voor hun kijkers af te sluiten. Dat zal steeds verder gaan.

Waarom geen RTL pensioenen of RTL vakanties? We gaan het zien in 2014 net als de Hema-uitvaartverzekering met Hemacake en slappe Hemakoffie. En er komt een tinder voor groepsex.  Degene in de zaal die dit samen met mij wil ontwikkelen, kan zich straks bij me melden.

Voor de reclamewereld heb ik alleen maar hoop voor 2014. Ik hoop vooral dat het voiceover gekrijs van Mediamarkt en Kruidvat ophoudt. En ik hoop dat de blonde galbult van Keukenkampioen onder een stoomwals komt, net als de Karvan Cevitam pedo. En de Wijko Satésauslul. En ik voorspel dat 2014 het einde inluidt van de excuusneger. De excuusneger kan echt niet meer. Die hatelijke standaard rassenverhouding van 3:1 in de reclame. Drie blonde jongens of meisjes, één Surinamer of Marokkaan. Ik voorspel dat we relaxter met die zaken omgaan. Want ook krampachtig geen racist willen zijn, is racisme. En ik voorspel dat adverteerders uit de schoonmaak en de ontsmettingsmiddelenbranche eindelijk begrijpen dat het Hygiene is en niet Hygienne.

Dan nog een laatste voorspelling. Ik denk dat de print advertentie in 2014 wordt herontdekt, maar nu als kunstvorm. Kranten slaan de handen ineen met adverteerders en de ADCN om samen advertenties met museale kwaliteit in de geest van Bernbach en Oglivy mogelijk te maken. Niet alleen omdat ze verkopen, maar ook omdat ze de krant gewoon mooier en beter maken.

En dan, als laatste, heb ik nog de voorspellingen voor mijn eigen wereld. Ik voorspel dat ik dit jaar nog ga ontbijten met Judith Osborn en ga kickboksen met Ari Boomsma. En ik voorspel jullie dat mijn zoon van 12 me er voor het eerst uitzwemt op de 50 meter borstcrawl.

Het was een genot om voor jullie te mogen spreken.