Debattip 3: Debat of discussie?

Hoewel debatvaardigheden in het dagelijks leven goed van pas komen, blijft zuiver debatteren een schaarse aangelegenheid en veelal voorbehouden aan juristen, politici of wedstrijddebaters. Vaker is er sprake van een discussie, waarbij niet alleen de regels maar ook het doel anders zijn. Wat precies het verschil maakt lees je in de Winnende Debattip van vandaag.

Derde partij
In het dagelijks leven worden de begrippen debat en discussie door elkaar gebruikt. Er is echter een verschil, en dat betreft met name de doelstelling en de afgesproken regels. Bij een discussie wordt al pratend getracht een onderwerp van verschillende kanten te bekijken. Er worden verschillende posities ingenomen, er wordt hardop nagedacht en er hoeft niet altijd een duidelijke conclusie te worden getrokken. Discussies zijn vaak informeel, verlopen soms chaotisch en hebben minder vaak een duidelijk omlijnd doel. In een informele discussie gaat het meestal om het overtuigen van de persoon of personen tussen wie de discussie wordt gevoerd. Tijdens een debat richten de partijen (voor- en tegenstanders) zich op een derde partij. Hiermee is een belangrijk verschil gemaakt tussen een debat en een discussie.

Beslisser
Een goed inhoudelijk debat kent een scherp geformuleerde stelling met duidelijke voor- en tegenstanders, vaste spreektijden en een vooraf aangewezen beslisser die op basis van afgesproken criteria een eindoordeel velt. Een debat dat aan deze voorwaarden voldoet, noemen we een zuiver debat. Niet omdat de argumentatie degelijk is of de sprekers integer zijn, maar omdat taken, tijden en doel vooraf duidelijk zijn. Voorbeelden hiervan zijn een rechtszaak of een wedstrijddebat. De procedureregels staan in wetten of reglementen. Debatten in de politiek of het bedrijfsleven voldoen lang niet altijd aan deze regels. Vaak is er wel een onderwerp maar geen duidelijke stelling, en over details wordt vaak lang gesproken, zonder dat er een duidelijke conclusie wordt getrokken. Misschien ken je dit fenomeen uit vergaderingen bij je eigen organisatie.

Machtsstrijd
Argumenten kunnen natuurlijk genegeerd worden vanwege machtsstrijd en belangenverstrengeling, maar de argumenten voor en tegen zijn wel uitgesproken en daardoor duidelijk. Een debat waarbij deelnemers worden geïntimideerd en argumenten worden verdraaid, voldoet niet aan de basisvoorwaarden voor een goed debat. Dat noemen we een onzuiver debat. Het voordeel van een goed gereglementeerd debat is dat de taken van voorstanders, tegenstanders en beslissers goed uit elkaar gehaald kunnen worden. De belangrijkste argumenten voor en tegen steken scherp tegen elkaar af. Hierdoor wordt een onderbouwde beslissing op basis van argumenten mogelijk.

Democratie
Hoewel er dus een aantal verschillen bestaan, is het de moeite waard om ook in dagelijkse discussies te proberen een zuiver debat zo dicht mogelijk te benaderen. Debatteren draagt namelijk bij aan een kritische denkhouding, goed burgerschap en gedegen besluitvorming. Elk doordacht standpunt verdient het om met interesse aangehoord en scherp getoetst te worden. Een goed debat is de sleutel tot een soepel draaiende democratie.

De serie Winnende Debattips is gebaseerd op de het boek ‘Debatteren om te winnen’, van het Nederlands Debat Instituut. Het boek bestellen? Klik hier.