Trauma verwerken in virtueel oorlogsgebied

Iedereen heeft het over Twitter, dus niemand praat meer over Second Life. Zo gaat dat nu eenmaal met hypes. De radiostilte rond SL betekent echter niet dat de ontwikkelingen in virtuele gemeenschappen stil liggen. Kijk bijvoorbeeld naar dit voorbeeld van een virtuele werkomgeving en de vele games die ontwikkeld zijn rond een virtuele wereld. Maar ook wetenschappers zoeken al jaren naar toepassingen voor synthetische werelden.

Zo werken wetenschappers aan de universiteit of van Zuid Carolina sinds 2004 aan een virtuele omgeving voor soldaten die hun traumatische ervaringen in Irak willen verwerken. Zodra ze een virtuele helm opzetten, zijn ze weer terug in oorlogsgebied en kunnen ze situaties levensecht naspelen.

New York Times schreef er een verslag over. De virtuele omgeving is inclusief geluiden, bevingen en geuren, die de pijnlijke herinneringen weer moeten opwekken om vervolgens te kunnen verwerken. Letterlijke exposure-therapie, als het ware.

De simulatie wordt al gebruikt als hulpmiddel bij een klein groepje veteranen in het veteranenziekenhuis in Manhattan, het Medisch Centrum voor mariniers in San Diego, de medische faculteit van de universiteit in Atlanta en het Walter Reed Army Medical Center in Washington.

De virtuele omgeving kent twee veel voorkomende militaire scenario's. In het ene lopen soldaten rond in de straten van een fictieve Iraakse stad, in het andere bevinden ze zich in een konvooi dat onder vuur wordt genomen. De patienten kunnen virtueel niet terugschieten, maar ook niet gewond raken of sterven.

Aan de dokter vervolgens de taak om te ontdekken welke virtuele prikkel de herinneringen opwekt, en dat kan een geur zijn (geuren van kruiden, brand of bijvoorbeeld een lichaamsgeur kunnen in de behandelruimte worden gespoten), of een trilling, of iets dat de patient ziet op zijn scherm.
De omgeving kan ook worden aangepast aan dag of nacht, zon, mist of zelfs een zandstorm.

Virtuele werelden om trauma's te verwerken, ze bestaan al langer. Zo biedt het bedrijf Virtually Better (dat ook meegeholpen heeft aan dit virtuele Irak-programma) een virtueel Vietnam, en biedt het omgevingen voor mensen die last hebben van vliegangst, hoogtevrees, sociale fobiëen en verslavingen.

De virtuele wereld is een alternatief voor gangbare methoden die worden toegepast bij exposure therapie, maar niet iedereen is even enthousiast. Virtuele werelden zijn volgens de critici geen wondermiddel (genezing duurt nu eenmaal lang) en moeten zeker niet worden toegepast op patienten met gecompliceerde trauma's.