Het Nieuwe Jaarverslag, in 10 vragen

1. Wat is integrated reporting?

Integrated reporting is de nieuwe manier van verantwoorden door bedrijfsleven, publieke organisaties en NGO’s. Het idee erachter is dat de organisatie niet meer uitsluitend of apart rapporteert over de financiën (financieel jaarverslag), HR (sociaal jaarverslag) of duurzaamheid (MVO-verslag), maar dat dit integraal gebeurt in één communicatieve rapportage die volgens internationale, uniforme uitgangspunten – het raamwerk – wordt opgesteld. In de toekomst zal er dus één jaarverslag zijn en niet meer verschillende.

2. Wat is het doel van integrated reporting?

Aanleiding voor integrated reporting was de kredietcrisis. Investeerders en beleggers ontdekten dat niet alleen de financiën, strategie en governance doorslaggevend zijn, maar dat ook zachtere factoren een enorm risico kunnen vormen voor de continuïteit van de organisatie – denk bijvoorbeeld aan milieu, cultuuraspecten en het bonusbeleid of de arbeidsomstandigheden. Het doel ervan is dan ook dat organisaties op samenhangende wijze inzicht verschaffen in hetgeen voor alle stakeholders relevant is. Het gevolg is meer transparantie door verbetering van de communicatie. Dat is dan ook een belangrijke doelstelling van integrated reporting. Overigens betekent dat bij voorkeur niet: meer informatie (en dus dikkere rapporten). Want meer irrelevante informatie, daar zit niemand op te wachten.

3. Wie heeft integrated reporting bedacht?

Geloof het of niet, maar heel in de verte is Prins Charles een van de grondleggers. Hij riep in 2009 een club mensen bijeen die gezamenlijk het fundament legden voor integrated reporting. Het is een vooraanstaande internationale werkgroep - de International Integrated Reporting Council - die inmiddels een standaard heeft ontwikkeld. Aan deze werkgroep namen onder meer toezichthouders, accountants en beleggers deel. Deze standaard is in december 2013 gepresenteerd.

4. Is het écht iets, of is het niets?

Wie Googled op de term integrated reporting krijgt inmiddels ruim 2 miljoen pagina’s als resultaat. In Nederland is ieder zichzelf respecterend accountantskantoor bezig met dit onderwerp. Het is komend jaar een van de speerpunten van de beroepsorganisatie van accountants, de NBA. En op vrijwel iedere universiteit wordt het onderwerp inmiddels gedoceerd en onderzocht. Dus ja, integrated reporting is een blijvertje.

5. Verandert de financiële verslaggeving erdoor?

Nee, dat verandert niet. Integrated reporting is een manier van rapporteren en biedt daarvoor een raamwerk. De techniek en voorschriften blijven hetzelfde. Voor beursgenoteerde ondernemingen is en blijft IFRS of US GAAP bijvoorbeeld het uitgangspunt voor financieel rapporteren. Dat is echt een zaak voor accountants en daarmee heb je als communicatieprofessional in de regel inhoudelijk niet zoveel te maken. Voor duurzaamheidsverslaggeving gelden gewoon de GRI-standaarden.

6. Geldt integrated reporting alleen voor bedrijven of ook voor overheden en bijvoorbeeld NGO’s?

Bijna iedere organisatie kan integrated reporting toepassen. Goed te weten is ook dat juist publieke organisaties al sterk de neiging hebben om in het jaarverslag in een bredere maatschappelijk context verantwoording af te leggen. Het kan daarom voor bedrijven de moeite waarde zijn daar eens een licht op te steken. Maar ook publieke organisaties kunnen aansluiten bij het internationale raamwerk van integrated reporting.

7. Hoe raakt integrated reporting de communicatieafdeling?

Integrated reporting is een panorama-foto van de organisatie. Het biedt één overzicht van alle aspecten van de organisatie voor alle belanghebbenden. Dit in tegenstelling tot de klassieke manier van rapporteren, dat eerder een close up is. En doordat het een close up is, is het onmogelijk het gehele spectrum goed te overzien. In dat proces speelt communicatie natuurlijk een belangrijke rol. Het jaarverslag is dan niet meer primair gericht op de shareholders, maar op alle stakeholders. Cijfers in een context plaatsen; daar kunnen communicatieprofessionals goed mee uit de voeten.

8. Wat moet je als communicatieafdeling doen?

De communicatieafdeling kan verschillende rollen innemen. Zij kan de financiële afdeling het initiatief laten nemen en vervolgens aanhaken. De communicatieafdeling kan ook zelf het onderwerp agenderen. En vervolgens in samenspraak met de directie een werkgroep samenstellen met daarin vertegenwoordigers van verschillende afdelingen. Dan creëer je automatisch een meer initiërende en strategische rol in dit proces.

9. Hoe werkt het in de praktijk?

Doe dit niet alleen, maar werk samen met collega’s in een werkgroep met vertegenwoordigers van verschillende afdeling. Kom vervolgens tot een inhoudsopgave. Die kan goed fungeren als leidraad voor het jaarverslag. De onderwerpen die erin terugkomen vind je op de website van het IIRC. Ook accountant PWC heeft een interessante publicatie gemaakt, waarin ook het onderwerp storytelling aan de orde komt, in relatie tot integrated reporting (pagina 6). Sowieso zijn sterke teksten cruciaal voor dergelijke rapporten. Daarom schakelen veel bedrijven er een externe tekstschrijver voor in.

10. Zijn er al Nederlandse organisaties die rapporteren volgens integrated reporting?

Jazeker zijn die er! In de categorie practise what you preach doen bijvoorbeeld diverse grote accountantskantoren dat. De IIRC heeft een overzicht gepubliceerd met best practises op dit gebied. Daarin staan ook Nederlandse organisaties zoals Schiphol en Unilever. Let op: dit zijn geen communicatieve best practises, maar wellicht is dat interessant voor een nieuwe blog over dit onderwerp.