Digitalisering van de wereld brengt een radicale verandering met zich mee. Voor het eerst in de geschiedenis kunnen we informatie onbeperkt vastleggen. Was het voor voorgaande generaties noodzaak om voortdurend te schrappen in encyclopedische teksten om de omvang van de boekwerken niet uit de hand te laten lopen, op Wikipedia kan ieder deelonderwerp, hoe klein ook, z’n eigen lemma krijgen. En waar archieven regelmatig worden geruimd om plaats te maken voor documenten, bieden datawarehouses ruimte voor ongekende hoeveelheden informatie.
Data is probleemloos te bewaren tegen relatief lage kosten. En bovendien ook nog eens voor iedereen vrij toegankelijk aan te bieden. Volgens David Weinberger, internetfilosoof en grondlegger van de Cluetrain Manifesto, zal dit verstrekkende implicaties hebben. Tijdens de Next Web Europe, waar hij de afsluitende keynote verzorgde, illustreerde hij dit met een plaatje van een Zwitsers zakmes met liefst honderdzestig ‘tools’. De meeste van die ogenschijnlijk handige tools zal de eigenaar nooit gebruiken, dus over praktisch nut kun je discussiëren.
Maar dat is niet het punt, aldus Weinberger. Waar het om gaat, is dat je nooit met zekerheid kunt weten welke functies je nog eens nodig hebt. Door te anticiperen maken mensen keuzes die een inperking inhouden van het aantal oplossingen voor de toekomst. In de digitale wereld is de noodzaak om te anticiperen veel minder groot. Data is alom beschikbaar. En door deze voor iedereen toegankelijk te maken, ontstaat een ongekend potentieel voor innovatie.
Je zou kunnen zeggen dat informatie is losgemaakt van de fysieke beperkingen.
‘En dat verandert hoe we denken over de toekomst. ‘
Die toekomst hoeven we niet meer te antiperen; alle opties liggen open.
‘Een zekere mate van anticiperen blijft nodig. Maar keuzes hoeven niet meer zo drastisch te zijn als in het verleden. We realiseren ons steeds meer de verborgen kosten van anticiperen. En vinden nu manieren om het moment uit te stellen waarop we besluiten.’
Welke nieuwe waardes kunnen zo worden gecreëerd. Kun je voorbeelden geven?
‘Overal vind je voorbeelden. Iedere hackaton is een voorbeeld. Typerend voor een hackaton is dat je een stel ontwikkelaars hebt die je toegang biedt tot open bronnen. Vervolgens gaan ze aan de slag. Veel ideeën zullen dom, niet haalbaar of onpraktisch zijn. Maar sommige zullen erg goed zijn en hadden niet kunnen bestaan als er geen ruimte was gegeven aan de mogelijkheden.
‘Een ander voorbeeld is: meer en meer organisaties en bedrijven creëren open data platforms. Ze stellen hun resources open zodat mensen die kunnen gebruiken om applicaties mee te bouwen. Applicaties waar het bedrijf zelf nooit aan had gedacht of die veel te duur zouden zijn geweest om te ontwkkelen. ESPN, het sportnetwerk, heeft een open api dat toegang geeft tot hun data. De New York Times heeft een zeer uitgebreide api, die toegang biedt tot het krantenarchief tot halverwege de 19e eeuw. Een heel mooie is van Marvell Comics; een bedrijf dat gekend restrictief is als het gaat om intellectueel eigendom. Twee maanden geleden creëerde Marvell een api dat toegang biedt tot duizenden characters en tienduizenden verhalen. Ontwikkelaars kunnen hiermee toegang krijgen en applicaties bouwen die misschien niet direct van waarde zijn voor Marvell zelf en van weinig waarde voor de meeste anderen, maar die voor een aantal toch relevant zijn.’
Zie je in dit verband big data en data analyse eveneens als waardevolle toepassing?
‘Ik beschouw big data als een platform. Het oude idee was altijd: eerst proberen we vast te stellen welke data nog eens bruikbaar zou kunnen zijn, dat stoppen we in een database en die houden we exclusief. Met big data werkt het precies andersom: we genereren bergen data, we weten niet wat waardevol zal zijn en hebben geen idee welke patronen en correlaties we gaan ontdekken.
Misschien wel correlaties tussen, ik zeg maar wat, de zee temperatuur en de bierconsumptie. Onwaarschijnlijk, ik geef het toe. Maar we weten het niet. We weten niet wat we zullen ontdekken. Big data wil zeggen dat je niet probeert te anticiperen. Het hele idee is dat je zoveel mogelijk data beschikbaar maakt, zonder te bedenken wat bruikbaar zal zijn.’
Nu is het internet van dingen in aantocht; de hoeveelheid gegenereerde data neemt enorm toe. Zullen er niet toch beperkingen blijken te zijn in wat je kunt vastleggen?
‘Er zullen altijd beperkingen zijn, maar met hoeveelheid data heeft dat niet te maken. Als een organisatie besluit om milieudata te bewaren, zal het er bijvoorbeeld vanaf zien om persoonsdata op te slaan. Dat is een keuze. Maar de trend is: voorheen had je alles geschrapt wat mogelijk niet relevant zou zijn. Nu doen we precies het omgekeerde: bij twijfel, publiceren.'
Zijn organisaties in staan om de waarde te ontdekken die in data verborgen ligt?
‘Belangrijk om je te realiseren is: waarde is niet altijd monetair. In de VS heb je de Sunlight stichting. Die publiceert over campagnebijdragen en stemgedrag van Amerikaanse politici. Zij zijn succesvol als ze een relatie ontdekken die relevant is, bijvoorbeeld tussen een betaling aan een politicus en bepaald stemgedrag. Dit soort non-profits is niet uit op monetariseren. Toch vertegenwoordigt wat ze doen duidelijk een waarde. Dit is ook waarom we big data vooral zien opkomen bij non-profits, inclusief wetenschappelijk onderzoek.
Wetenschappelijke organisaties profiteren omdat data leidt tot nieuwe inzichten. Marvell heeft vermoedelijk andere motieven. Ik vermoed dat zij dit zien als manier om customer loyalty te verhogen. Door ontwikkelaars van buiten toe te staan applicaties en diensten te ontwikkelen op basis van hun eigen data, verhogen ze de customer engagement met hun merk.'
