Marcommeter #5: ‘Rutte lijkt wel een A-merk’

DAVID SNELLENBERG: Wie maakt de eerste grote fout? Hoe dichter bij 12 september, hoe belangrijker het wordt geen fouten te maken. Mark Rutte is een wonderlijke figuur in dezen. De man komt schijnbaar onkreukbaar uit alle debatten; nooit nummer één, maar dat hoeft ook niet. De tweede plek is ook prima voor een zittende premier in crisistijd, als er maar steeds een andere nummer één is. Onkreukbaar, teflonachtig, weinig hoog en laag, altijd zelfde toon, zelfde pak, zelfde glimlach, zelfde nonchalante zelfverzekerdheid. Het lijkt wel een A-merk; zelfs tijdens het slecht geleide debat gisteren blijft Mark consistent. Het is niet mijn partij, maar het is wel knap hoe ze hem hebben gepositioneerd. Van een wat nerderige vrijzinnige sociaal-liberaal zonder actief liefdesleven, naar de Nederlandse Tory. Vastberaden, rechte rug, aartsconservatief. En het is net als met A-merken: de receptuur niet veranderen. Dan is Mark zomaar weer onze premier. Helaas. Maar wel verdiend.

HILDE ROOTHART:Een uur lang Emile Roemer te gast in ‘Bauers zigeunernacht’ bij de Tros op Nederland 1, recht in de doelgroep. Pluim voor de pr-medewerker van de SP die dat heeft geregeld. Slapen in een woonwagen, tanden poetsen, scheren en douchen in de buitenlucht, dat is voor de bikkels onder ons. Ik zie het Mark en Geert nog niet doen.

Zo van: bedankt voor de gastvrijheid! Nog even gezellig met Emile en Frans terugdenken aan de Koude Oorlog. Ja, dat was een bijzondere tijd, lieve kijkbuiskindertjes. Keuvelen over vakmanschap, bejaardentehuizen en de nadelen van privatisering. Op deze manier is uitleg over het verschil tussen liberalisme en socialisme volkomen overbodig. Dan ook nog naar een hip café in Boedapest, want Emile voelt zich overal en in alle tijden thuis. De waarzegster vertelt Emile dat hij het verleden best kan loslaten om de toekomst met vertrouwen tegemoet te kunnen gaan. ‘s Avonds bij het kampvuur een vrolijk riedeltje muziek: ‘iedereen is van de wereld en de wereld is van iedereen’. Een tien voor Frans en, nou vooruit, een dikke acht voor Emile.

JAN KUITENBROUWER:Basisregel 1 van de politieke communicatie: never talk strategy. En 2: niet wrijven in de vlek. Als die regels nog steeds van kracht zijn, worden er deze campagne door diverse deelnemers grote fouten gemaakt. Jolande Sap spreekt voortdurend over haar miskleun met het stekkerblok en de bonje in de GroenLinks/gelederen, Emile Roemer deed vrolijk mee aan het publieke post mortem van zijn optreden in het premiersdebat en Sybrand Buma liet de media bijna huilend weten dat hij het eigenlijk al had opgegeven.

'Ik ga knallen', zei Roemer aan het begin van het debat bij Knevel en Van den Brink, er was zelfs sprake van dat hij Rutte ‘over de tafel zou trekken’, en elke kroegvechter weet dat je zoiets nooit moet aankondigen. Show, don’t tell.

Zijn deze wetten wellicht achterhaald? Never talk strategy, wortelt dat principe wellicht in het idee dat politiek een vorm van boerenbedrog is en je, net als een goochelaar, nooit je trucs moet uitleggen? Terwijl de moderne burger transparantie eist en zo nodig afdwingt? En zelf inmiddels zó goed weet hoe de media werken, dat je hem niets meer wijsmaakt? Zodat je wel op strategische vragen en speculaties móet reageren, omdat je anders hypocriet overkomt? Het er niet meer om gaat óf je in een vlek wrijft, maar vooral hoe?

Rutte’s reactie op zijn eigen-risico-leugen is in dat opzicht old school: geen krimp geven, doen alsof het niet gebeurd is. Beperkt hij daarmee de schade, of juist niet? We zullen zien.

Jan Kuitenbrouwer is directeur van de Taalkliniek, voor strategische communicatie, en columnist van NRC Handelsblad en NCRV's Altijd Wat. Hilde Roothart is trendonderzoeker en oprichter van Trendslator. David Snellenberg is oprichter en partner van Dawn.
Illustraties: Nanna Koekoek

Klik hier voor het overzicht van alle edities van Marcommeter.