Fake news is een snelgroeiend probleem. Dat is ook duidelijk te zien aan het aantal sessies op SXSW hierover. Wat kunnen we eraan doen?
Collega Chantal Schepers zette de belangrijkste conclusies op een rij.
Fake news is niet nieuw
Fake news bestaat al tientallen jaren. Social media hebben er echter voor gezorgd dat fake news sneller dan ooit wordt verspreid en daarmee een groter probleem is geworden. Er heerst feitelijk een ‘news anarchy’. Voor degenen die fake news maken en de wereld in helpen, is daardoor het verspreiden ervan nog interessanter geworden. Daarnaast zie je als er specifieke events zijn waar grote belangen mee zijn gemoeid, het aantal artikelen en social posts met verkeerde informatie schrikbarend toeneemt. Politifact, een organisatie die factchecking toepast op uitspraken van politici, geeft aan dat fake news met de Amerikaanse verkiezingen schrikbarend is toegenomen. Ook in Nederland zien we het gebeuren, zij het niet op de schaal die het in de VS heeft.
Iedereen trapt erin
Nu denk je wellicht; fake news, daar trap je toch niet in? Toch wel. Vrijwel niemand is in staat om al het nepnieuws van echt nieuws te onderscheiden. Zo deelt maar liefst 1 op de 4 mensen fake news met anderen. Bewust en onbewust. Daarbij is overigens ook zorgwekkend dat 59% van de mensen online links deelt waar ze zelf niet op hebben geklikt. The headline is the message. Ook zijn we ons er simpelweg niet van bewust; we lezen sneller de artikelen die aansluiten bij onze mening en we geloven iets sneller als we het vaker lezen. Daar zijn onze hersenen op geprogrammeerd. Daarom is iedereen gevoelig voor fake news aangezien deze artikelen zich niet zozeer richten op het geven van informatie, maar op het delen van een mening (ofwel content die aansluit bij jouw mening).
Ook moet je bij fake news onderscheid maken tussen misinformatie en disinformatie. Het eerste gebeurt als mensen fout geïnformeerd zijn, het tweede is met opzet.
Wat te doen aan fake news?
Oplossing 1: Bevorderen news literacy
In een paneldiscussie pleitte Julia Beizer van The Huffington Post voor het bevorderen van ‘news literacy’ onder consumenten. De nieuwsbranche is vrijwel niet te reguleren dus moeten we naar ‘self regulation’. Consumenten moeten geholpen worden om echt nieuws van nepnieuws te onderscheiden. Huffington post geeft overigens ook aan dat media er zelf schuldig aan zijn dat mensen gretig fake news consumeren: we moeten terug naar het fundamentele principe van journalistiek: luisteren. Bedenk waar mensen inhoudelijk ook meer over willen weten, in plaats van alleen koppen te bedenken die lekker klikken.
Oplossing 2: Fact checking
Volgens Eric Carvin van Associated Press was het vroeger veel makkelijker om fake news te negeren door er simpelweg geen extra aandacht aan te geven. Dat is nu geen optie meer. Om te helpen fake news te elimineren werkt zijn organisatie samen met Facebook. Fact checkers van AP beoordelen de content die door gebruikers als mogelijk onwaar is bestempeld en hangen er in het geval van fake news, het label ‘disputed content’ aan. In Nederland heeft Facebook deze maand aangekondigd eenzelfde samenwerking aan te gaan met Nu.nl.
Alleen iets labelen als niet waar, is volgens Carvin niet voldoende. Je moet mensen ook het echte verhaal bieden. Daarom krijgt men bij een artikel dat als ‘disputed’ is gelabeld een link naar een feitelijk artikel op AP (daar zit ook de mogelijkheid voor uitgevers om geld te verdienen aan een dergelijke samenwerking met Facebook). Carvin benadrukt ook dat je niet al het fake news de wereld uit kunt helpen. AP moet kiezen welke verhalen ze wel of niet van een feitelijke versie voorzien.
Crosscheck
Een ander interessant voorbeeld van fact checking is CrossCheck. Dit is een platform van First Draft in samenwerking met Google News Lab waarin 17 Franse nieuwsorganisaties zich hebben verenigd om onder andere elkaars werk te checken. Doel van het platform is om Franse stemmers rond de verkiezingen van feitelijk juiste informatie te voorzien en fake news te bestrijden. Politifact maakt het fact checking ook weer wat inzichtelijker door te werken met de Truth-o-Meter.
Oplossing 3: Technologie
Gelukkig zorgt technologie ook voor een zuiverende werking als het om false news gaat: we worden deels geholpen door algoritmes die zorgen dat kanalen waarop veel ‘disputed content’ verschijnt een lagere ranking krijgen. Zo worden deze kanalen min of meer gediskwalificeerd als nieuwsbron.
Hebben we met deze oplossingen fake news opgelost? Nee, helaas is er geen mogelijkheid om fake news 100 procent uit te sluiten. Maar door verschillende oplossingen toe te passen komen we een heel eind. Daarnaast moeten we dus als nieuwsconsument kritischer zijn. Als een bericht té goed in je eigen straatje past, is het wellicht niet (helemaal) waar. If it’s too good to be true, it’s probably not.
Plaats als eerste een reactie
Ook een reactie plaatsen? Word lid van Adformatie!