Is de crisis voorbij?

Maar waar dit beeld op macro niveau optimisme geeft is er op micro-economisch niveau nog geen reden voor euforie. Vele, vooral kleinere en middelgrote bedrijven hebben het nog steeds erg moeilijk. Zij profiteren niet of nauwelijks van de lichte groei van de economie. Zij hebben hun omzet de afgelopen jaren sneller zien dalen dan zij hun kosten konden verminderen. Ze hebben hun financiële structuur aanzienlijk zien verzwakken en hebben de grootste moeite om hun werkkapitaal te financieren. Hun mogelijkheden om nieuwe of aanvullende kredieten te krijgen om in de toekomst te investeren, zijn zeer beperkt of niet bestaand. De zwaardere voorwaarden die de banken hieraan stellen, maken het zelfs moeilijk om bestaande kredieten te behouden.

Bij de ontmoetingen met ondernemers in het midden en kleinbedrijf hoor ik nog een te grote mineur stemming. De MKB sector wordt als vanouds gezien als de motor van de economie. En juist deze sector ziet nog weinig van het economisch herstel en verbetering.
De verkiezingen staan voor de deur. Bij veel partijen is een duidelijke aarzeling te zien om noodzakelijke en bezuinigingsmaatregelen te nemen. Het electorale belang strijd dan met het economische belang. En bezuinigingen zijn nodig. Een loodzware staatsschuld (voor onze kinderen). Landen als Griekenland zijn nagenoeg failliet en hebben ondersteuning nodig. Andere EU landen zijn twijfelgevallen. Spanje en Portugal worstelen met hun staatsbalans. In Nederland zien we een toenemende werkloosheid. Bedrijven zijn bezig hun laatste restjes reserves te gebruiken en komen aan het einde van hun saneringsmogelijkheden. De economie is nog niet op orde. Een m.i. topzwaar ambtelijk apparaat en voor mkb-ers nog verstikkende en niet afnemende bureaucratie aan regels. De conclusie de crisis nog niet voorbij is laat zich dan snel trekken.

Het is dus voor veel ondernemers nog steeds ‘alle hens aan dek’. Dit komt neer op het aanpassen van de bedrijfsvoering aan de omstandigheden en het zeer attent zijn op iedere kans die zich voordoet om te innoveren en meer duurzaam te ondernemen. Dat hoeft helemaal niet te betekenen dat er noodzakelijk groei moet zijn. Selectief krimpen kan ook een goede strategie zijn.
Voor ondernemers en hun adviseurs is er dus genoeg werk aan de winkel. Schouders er onder en het ondernemersoptimisme zal zegevieren.