Vijf kenmerken van integrated reporting

Maar wat een integrated report dan wél precies is, blijkt nog lastig uit te leggen. Uit alle definities, artikelen, rapporten en websites hierover destilleer ik de volgende vijf belangrijke kenmerken.

Waardecreatie staat voorop. Een essentieel kenmerk van een geïntegreerd jaarverslag is dat het uitlegt op welke manier de organisatie waarde creëert voor aandeelhouders en andere belanghebbenden. Dat betekent dat het businessmodel beschreven moet worden, wat op zich nog lastig genoeg is. Belangrijke onderdelen zijn in ieder geval de strategie, het besturingsmodel, de prestaties en de vooruitzichten van de organisatie.

Samenhang. Het beschrijven van onafhankelijke duurzaamheidsaspecten van de bedrijfsvoering (milieu, mensenrechten, personeel, enz) is in klassieke MVO-verslagen vaak al een hele klus, maar in een geïntegreerd rapport is het de bedoeling om ook de samenhang tussen alle onderdelen duidelijk te maken. De aanpak met zes ‘kapitalen’ van het IIRC biedt een mooi denkmodel om de samenhang tussen verschillende aspecten in kaart te brengen, maar het aantal bedrijven dat deze exercitie heeft gedaan is nog beperkt. Onder meer door de NS zijn grote stappen gezet om de impact op het milieu om te rekenen in geld. Dit leidt tot een inzichtelijke milieuwinst- en verliesrekening, maar ‘monetariseren’ is lastig en kent zijn eigen beperkingen.

Aandacht voor de langere termijn. In alle teksten over integrated reporting komt de aandacht voor de lange termijn terug. Vergeleken met de kale omzetcijfers uit de hijgerige kwartaalrapportages gericht op korte-termijnbeleggers, is het geïntegreerde verslag een diepgravend document dat inzicht geeft in de kansen en risico’s voor de komende jaren.

Begrijpelijk. Alle deskundigen benadrukken dat het doel van een geïntegreerd jaarverslag is stakeholders, en met name beleggers, inzicht te geven in de stand van zaken bij een bedrijf. De verwachtingen op communicatief gebied liggen hoog. Geen wonder, want klassieke duurzaamheidsverslagen vallen nogal eens op door vaag taalgebruik, prestatie-indicatoren zonder context, goed-nieuwsverhalen en het hoge aantal pagina’s. Daar kun je als investeerder niet veel mee; geïntegreerde jaarverslagen moeten geldschieters duidelijk maken wat voor vlees ze in de kuip hebben.

Procesbenadering. Een geïntegreerd jaarverslag is meer dan een momentopname: het beschrijft ook de manier waarop een organisatie beslissingen neemt, zich in de samenleving beweegt en reageert op ontwikkelingen. Als het goed is, weerspiegelt het verslag de integrale manier van denken van de organisatie (‘integrated thinking’, een holistische benadering). Het rapport zegt dus niet alleen iets over de prestaties, maar geeft ook informatie over zoektocht van het bedrijf.

Deze vijf kenmerken komen terug in vrijwel alle teksten over integrated reporting, maar uiteraard is er meer over te zeggen. Bovendien is dit onderwerp nog volop in ontwikkeling (een kenmerk dat ook vaak genoemd wordt). Wie meer wil lezen kan onder meer hier terecht: IIRC, GRI, NBA, AFM, PWC, EY, KPMG en Deloitte. Bedrijven die aan de slag willen met integrated reporting raad ik aan zich te melden bij de Green Deal die MVO Nederland, IUCN, TruePrice en het ministerie van EZ hebben gesloten. Of volg de informatie over het thema transparantie op de site van MVO Nederland.