Als een In Memoriam van een tijdperk, zo leest de blog van Lode Schaeffer van vorige week donderdag over het Volkswagen-drama. ‘Storytellers, verhalenvertellers, dat zijn wij, reclamecreatieven. Geef ons een merk en wij vertellen er een verhaal over. (..) We verdiepen ons in dat merk. We leren het kennen. (..) Net zolang totdat we ervan houden. Dan pas kunnen we een verhaal vertellen, het evangelie verspreiden. Want hoe mooi onze verhalen ook zijn, ze hebben alleen kracht als ze echt waar zijn.’
Dit had zo gepubliceerd kunnen worden nadat duidelijk werd wat banken allemaal uitvraten, reageert iemand meteen: ‘hoeveel mooie verhalen hebben we niet voor banken bedacht en bedenken we nog steeds?’
Een dag later vraagt Daan de Raaf zich af hoe Volkswagen dacht ermee weg te komen. Hij ziet hier ‘wederom’ een teken in dat ons huidige systeem van de markteconomie failliet is. Als je stuurt op groei en winst en alles wat daar niet aan voldoet eigenlijk onacceptabel is, dan gaan mensen gekke dingen doen.
Te zware milieueisen? Falende techniek? De deur naar frauderen ging wagenwijd open en Volkswagen was creatief! Het drama lijkt op een script van een Hollywoodfilm en is er één van de ICT- en internetgeneratie – een hacker zou er trots op kunnen zijn.
Stuiptrekkingen van een economie in een doodlopende straat? Elon Musk van Tesla heeft het ook al vaak gezegd: de hele auto-industrie is traag en achterhaald.
De schokgolven van de onthullingen laten zich ook voelen bij reclamemakers. Ze blijven zich inleven in het product van hun opdrachtgever, maar zien blijkbaar niet dat ze met gefabriceerde argumenten een product verkopen dat niets met de realiteit te maken heeft. De in reclame gewekte illusie is een luchtkasteel op vier wielen, waarmee je in de ongerepte natuur efficiënt en schoon de wereld berijdt.
Is dit het einde van de klassieke reclameleer van de bewierookte Bill Bernbach? Hij ging uit van eerlijkheid en transparantie en het idee dat als je reclame charmant, intelligent en met zelfspot verpakt, de consument wel verleid wil worden.
Zijn we wakker geschud? De heisa rond het gebruik van adblockers doet het ergste vrezen. Hier is het krampachtig in stand houden van een industrie die geen goed antwoord heeft op het veranderende koop- en leesgedrag van mensen een reden om ze met man en macht reclame voor producten door de strot te duwen waar ze niet om hebben gevraagd. Op ons platform kwam iemand met het idee om het probleem ‘under the hood’ aan te pakken: in de onderliggende software kan het gebruik van de adblockers geneutraliseerd worden, zegt hij. ‘Under the hood’, dat is nou net wat Volkswagen ook gedaan heeft, tegen een hoge prijs. Moet je dit als adverteerder willen? Herpak jezelf en maak ruimte voor nieuwe initiatieven, leg de (groene) lat hoger in plaats van er onderdoor te glippen.
Dit hoofdredactionele commentaar staat ook in Adformatie #20 (van 2 oktober 2015).
