De reputatie van Ryanair is niet al te best. Het gedoe met piloten en hun salarissen, conflicten over landingsrechten en het ontbreken van nette klantenservice zijn maar enkele van de redenen waarom de Ierse prijsvechter slecht te boek staat. Met de diplomatieke rel van dit Pinksterweekeinde is het er niet beter op geworden. Het Wit-Russische regime van Aleksandr Loekasjenko - de laatste dictator van Europa - sommeerde gisteren vlucht FR4978 van Ryanair onder het mom van een bommelding te landen in Minsk in Wit-Rusland, terwijl het onderweg was van Athene naar Vilnius in Litouwen.
Onder druk van een bewapende MiG-29 kon de Ryanairbemanning niet anders dan het protocol aanpassen, is het verhaal.
Bij landing zijn de journalist, blogger en activist Roman Protasevitsj (26) en zijn vriendin Sofia Sapega gearresteerd. Als beheerder van het platform Nextra vertegenwoordigt Protasevitj een belangrijke dissidente stem. De wereld reageert geschrokken. Hoe is het mogelijk dat Wit-Rusland een passagiersvliegtuig van een Europese maatschappij, vol met voornamelijk Europese burgers op weg van de ene Europese hoofdstad naar de andere, dwingt te landen om een passagier te arresteren? Het is de zoveelste poging van Loekasjenko om de oppositie monddood te maken. Een pure staatskaping.
Wrang statement
De enige gepaste reactie lijkt Wit-Rusland tot onveilig overvlieggebied te verklaren, totdat Protasevitsj weer op vrije voeten is gesteld. Voor zo’n standpunt hoef je geen mensenrechtenactivist te zijn. Als de veiligheid van passagiers in het gedrang komt, is een principiële reactie gepast en lijkt omvliegen het enige alternatief. In ieder geval tot er meer duidelijk is over het welzijn van Protasevitsj, die nu het risico loopt op de doodstraf.
Hoe wrang is het statement waar Ryanair mee komt. Terwijl de wereld verontwaardigd reageert op deze flagrante mensenrechtenschending, doen zij een droge dienstmededeling. Op sociale media wordt Ryanair medeplichtig verklaard aan de luchtpiraterij. Een van zijn passagiers wordt van boord gehaald en het bedrijf doet alsof er naast een vervelende vertraging niets onregelmatig is gebeurd. Of probeert de prijsvechter gewoon geen onderdeel van de internationale ophef te worden?
De vraag is hoe lang Ryanair zich nog achter de regels blijft verschuilen.
Apolitiek
De vraag is in hoeverre je als luchtvaartmaatschappij apolitiek kunt zijn. Je vliegtuig is gekaapt door een dictator die een journalist van boord haalt door een straaljager naast je toestel te vliegen. Hoe kun je dan doen of het een gewone vlucht en een zogenaamde noodlanding was? Als je dit soort luchtpiraterij zonder consequenties laat, is het einde zoek. Ryanair-topman Michael O’Leary sprak terecht van “een geval van door de staat gesponsorde piraterij”. De vraag is hoe lang Ryanair zich nog achter de regels blijft verschuilen.
https://twitter.com/RyanairPress/status/1396767221058359299/photo/1
Dat deze twee zinnen telt kan inderdaad cynisch worden genoemd. Tegelijk is het een beetje cynisch om dit als struisvogelpolitiek te betitelen zonder aan te geven wat Ryan Air kan zeggen als ze de kop niet in het zand zouden steken. Daarom doe ik een poging:
-spijt uitspreken over wat Protasevitsj en Sapega is overkomen en de rol die Ryan Air daarbij ongewild heeft gespeeld
-hoop uitspreken over hun welzijn en veiligheid
-vertrouwen uitspreken in de pogingen om via internationale afspraken te bereiken dat herhaling is uitgesloten
-beloven dat ze initiatief nemen om in het overleg tussen luchtvaartmaatschappijen te bespreken wat vanuit de branche kan worden gedaan om herhaling te voorkomen.