Het einde van het jaar; voor veel mensen is dit een periode van overdaad. We doen onszelf tegoed aan lekker eten en kopen dingen die we eigenlijk helemaal niet nodig hebben. Ondertussen proberen we onszelf wijs te maken dat we het volgend jaar echt beter gaan doen.
Als retailers zijn we niet alleen medeplichtig aan overconsumptie, we stimuleren het. Grote Europese merken gebruiken marketingtermen als ‘must have’ en we adverteren volop met uitverkoop op Black Friday en de feestdagen. Zelfs dit jaar, nadat klimaatexperts de uitkomsten van de klimaatconferentie van de Verenigde Naties als zeer teleurstellend hebben omschreven.
Als ik naar deze op winst beluste sector kijk, moet ik denken aan een boek dat mijn ouders mij als kind voorlazen: Rupsje Nooitgenoeg, geschreven door Eric Carle. Een mooie en kleurrijke metafoor voor de menselijke ontwikkeling en vooruitgang. Het is niet moeilijk om de overeenkomsten te herkennen tussen het rupsje en de samenleving waarin we leven, waar het kapitalisme en de oneindige drang naar meer rijkdom de regel is.
Tomeloos consumentisme
Ik draai al een tijdje mee in deze wereld en ik heb in materieel opzicht ook geprofiteerd van het systeem waarin we zitten. Ik heb ook de kanten ervaren die twijfelachtig zijn, zoals het creëren van kunstmatige behoeften, het kortetermijndenken, greenwashing, het feit dat Black Friday bestaat, en het omdopen van Kerst tot een aanleiding om nog meer spullen te kopen die mogelijk voor het einde van het jaar al weggegooid zijn. En nu zijn we op een punt beland waarop dit tomeloze consumentisme ons op het randje van uitsterven heeft geduwd.
Dit klinkt dramatisch, maar dat is het ook. Als we niet een betere manier vinden om in harmonie met onze planeet te leven en te zorgen voor alle mensen die erop leven, is dit een zeer realistisch scenario.
Een holistische blik op waardecreatie is geen droom of utopie die slechts voor een paar bedrijven is weggelegd
Een half jaar geleden kreeg ik de mogelijkheid om mee te doen aan een ‘experiment’. Want zo beschrijft de oprichter van Patagonia, Yvon Chouinard, zijn bedrijf, als ‘een experiment om op een andere manier zaken te doen’. Ik ben in mei dit jaar begonnen en ik kijk dus nog grotendeels met een fris paar ogen naar Patagonia’s activiteiten. Maar in deze korte periode is het me wel al duidelijk geworden dat we ons helemaal niet neer hoeven te leggen bij de ‘standaard gang van zaken’. Er bestaat ook een andere manier, een meer verantwoordelijke, en duurzame manier van ondernemen.
Bij Patagonia ondernemen we om de planeet te redden. Sinds de oprichting in 1973 hebben we meer dan 145 miljoen dollar gedoneerd aan milieuorganisaties over de hele wereld via Patagonia Action Works partners. Met deze grassroots partners ontwikkelen we meerjarige campagnes en voeren we actie om de laatste wilde rivieren in Europa te beschermen (Vjosa Forever) en stimuleren we duurzame, lokale energie-initatieven in Europa (We The Power). Maar we ondersteunen niet alleen partners, we onderzoeken ook wat we zelf kunnen doen. Zo hanteren we strenge criteria voor het maken van onze producten. Ze moeten functioneel zijn, goed te repareren zijn, en vooral lang meegaan. Door dit laatste criterium beperken we onze ecologische impact, omdat de producten generaties lang goed blijven of recyclebaar zijn.
Waardecreatie op zichzelf is niet verkeerd. Maar laten we het met een meer holistische blik benaderen om zo meer waarde te creëren voor alle facetten binnen het systeem. Dit betekent waarde creëren voor klanten, leveranciers, voor onze omgeving en voor onze planeet. Dit is geen droom of een utopie die alleen maar voor een paar bedrijven is weggelegd. Het is voor veel van ons binnen handbereik, en onze wereld heeft het hard nodig om te kunnen overleven.
Geen nieuwe kersttrui
Als burgers, en als mensen die voor grotere organisaties werken, kunnen we deze feestdagen leren van de natuur. En van dat kleine Rupsje Nooitgenoeg. Laten we stoppen met oneindig consumeren, zonder na te denken over de gevolgen, en laten we attenter en meer empathisch zijn. Dit kun je doen door bijvoorbeeld het bedrijf waar je werkt uit te dagen om anders met de schadelijke manier van retourneren om te gaan. Maar je kan ook eens door je kledingkast gaan en items repareren, in plaats van nieuwe kleding te kopen. Of probeer je omgeving ervan te overtuigen dat we ons allemaal aan moeten passen, op welke manier dan ook, daar waar we denken dat we de meeste impact kunnen maken. Want echt ergens om geven en hierop acteren is zoveel waardevoller dan materieel bezit.
Je hebt die nieuwe kersttrui niet nodig. Denk maar aan Rupsje Nooitgenoeg, die zijn gedrag ook kon veranderen, net op tijd, en na veel inspanning. Spoiler: hij veranderde in een mooie vlinder.
Plaats als eerste een reactie
Ook een reactie plaatsen? Word lid van Adformatie!