Beeld: R. Robertson / indybay
Kan het stuk in 2018? Techgiganten zoals Google, Amazon, Apple en Facebook zijn een toenemende bedreiging als het gaat om democratie, privacy en competitie. Is deze macht te breken?
In Brussel denken ze van wel. Plaste Manneke Pis een brandend lont uit om het opblazen van de stadswallen te voorkomen, nu probeert Margarethe Verstager, Eurocommissaris van mededinging, het opblazen van de democratie in Europa te voorkomen.
Machtsmisbruik van Google, dat via het eigen Shopping-product zijn concurrenten vermoordt, of het sluizen van miljarden aan belastinggeld van Apple en Google naar Bermuda wordt door Verstager niet getolereerd.
Ook wil ze dat er meer verantwoordelijkheid wordt genomen als het gaat om de verspreiding van nepnieuws, en wil ze inzicht in hoe de algoritmen werken.
Het is bizar dat grote techbedrijven geen belasting betalen in de landen waar ze het geld verdienen. Het is misschien niet illegaal, maar absoluut immoreel. Alsof de werknemers van deze techgiganten geen brandweermannen nodig hebben als hun huis in brand staat. En alsof hun kinderen geen behoefte hebben aan goed onderwijs.
Ook in Engeland wordt onderzoek gedaan naar de machtspositie van de techpartijen op de reclamemarkt, waar een miljoen banen aan zijn gerelateerd. De Engelsen komen binnenkort met een rapport op de proppen met aanbevelingen.
En in Frankrijk daagde de overheid onlangs Amazon voor de rechter vanwege machtsmisbruik jegens leveranciers. Inmiddels voelen bedrijven als Facebook en Google wel haarfijn aan dat er een tegenbeweging op gang komt in de samenleving. Ze kunnen weleens de nieuwe banken zijn. En in het ergste geval de nieuwe Camiel Eurlings. Zo kondigden ze onlangs allebei aan ‘anders’ belasting te willen betalen.
Maar dat gaat niet ver genoeg om hun dominantie te verminderen. Je kan eigenlijk geen internetwinkel meer beginnen zonder Google. Een krachtig product als Google Search kan volgens de overheid als nutsvoorziening gezien worden en ook zo gereguleerd.
In de jaren vijftig werd AT&T al eens opgeknipt in de VS. AT&T mocht het telefoonmonopolie houden als ze hun prestigieuze Bell Labs zouden opgeven. Uit dat lab kwamen innovaties op het gebied van bijvoorbeeld transistoren en zonnecellen.
Door patenten hierop aan de hele markt ter beschikking te stellen, kregen kleinere bedrijven de mogelijkheid verder te innoveren en daarmee een economische opleving te realiseren. Het zou mooi zijn als door regulering grote techpartijen ook verplicht worden hun kennis over kunstmatige intelligentie met de markt te delen.
In Nederland hengelen Facebook en Google naar schatting 1,3 miljard van de 2 miljard aan online advertentiebestedingen naar binnen. Wat zou het fijn zijn als we ook hier wakker worden en minister Slob, al dan niet samen met Europese collega’s, op een knop kan drukken die groter is dan die van de techgiganten. Een knop die werkt.
