De initiatiefwet om kinderarbeid te bestrijden, die Tweede Kamerlid Attje Kuiken (PvdA), eerder succesvol door de Tweede Kamer loodste, lijkt toch te stranden in de Eerste Kamer. En dat is ondanks de gezamenlijke effort van merken en bedrijven – onder aanvoering van Tony’s Chocolonely – om de druk op de senaat te verhogen middels een printcampagne in landelijke media. Zo trokken Tony’s en Nestlé samen op om te pleiten voor de wet:
Zo ook Rabobank en ASN Bank:
En Bavaria en de kleine Amsterdamse brouwer De Prael:
In de brief aan de Eerste Kamer geven de ondertekenaars - waaronder Nestle, Heineken, G-Star RAW, ASN Bank, Bavaria, Rabobank, Verkade en brouwerij De Prael - argumenten vóór een wettelijk kader en leggen zij uit waarom zij vinden dat zo’n wet het bedrijfsleven niet teveel belast. 41 anderen bedrijven tekenden mee.’
Zijden draadje
Op 19 december zou over de initiatiefwet gestemd worden, maar dat is niet gebeurd. Dat betekent niet dat alles verloren is, want de initiatiefwet is aangehouden, maar erg rooskleurig ziet het er Kuiken en de bedrijven die voor de wet zijn, niet uit. Dagblad Trouw oordeelt dat de wet ‘aan een zijden draadje hangt’. Het is vooral minister Kaag (Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking) die dwarsligt. Zij maakt zich vooral zorgen over hoe zij de wet moet handhaven, omdat het moeilijk te controleren zou zijn of bedrijven die zeggen dat zij kinderarbeid bestrijden de waarheid spreken.
Vuist
De vraag is of de betrokken merken nog een vuist kunnen maken in dit politieke proces, of dat het blijft bij een politieke stellingname die het merk met ‘purpose’ kleurt.
'Hij komt er'
De aanvoerder van bedrijven, Tony’s Chocolonely, zegt in een reactie: ‘Wij gaan er vooralsnog vanuit dat de wet er komt. Maar als dit sterke signaal vanuit het Nederlands bedrijfsleven wordt genegeerd zullen wij onze verantwoordelijkheid blijven nemen en een voortrekkersrol blijven pakken om kinderarbeid te stoppen.’
Het chocomerk zegt dat de noodzaak voor deze wet de reden is waarom Tony’s Chocolonely 12 jaar geleden is opgericht: het falen van het Harkin Engel protocol uit 2001 waarin grote chocoladebedrijven zich committeerden om de ergste vormen van kinderarbeid uit de cacaoketen te bannen. Tony’s: ‘Hier is 16 jaar na ondertekening nog steeds niets van terecht gekomen. Andere landen hebben inmiddels vergelijkbare wetten aangenomen op het gebied van kinderarbeid en moderne slavernij. Deze wetten zijn ingevoerd vanuit het inzicht dat zelfregulering alleen niet genoeg is om schendingen van mensenrechten in productieketens aan te pakken. En wil je als overheid voorlopers in het bedrijfsleven belonen of juist afstraffen? Zonder wetgeving gaat de norm niet omhoog. Met het transparant maken van je productieketen gaan kosten en investeringen gepaard. De overheid zou deze inspanningen door middel van wetgeving moeten stimuleren en een gelijker speelveld moeten creëren.’
Betreuren
Rabobank zegt in een reactie het uitstel te betreuren en hoopt dat de Senaat de behandeling van het wetsvoorstel Kuiken in 2018 snel weer oppakt. Rabobank: ‘Wij steunen de zorgplicht voor bedrijven die in de wet geregeld wordt om kinderarbeid te bestrijden.’
D66
ASN Bank gaat niet inhoudelijk in op het uitstel, maar zegt in een verklaring wel de fractie van D66 in een brief te hebben geïnformeerd waarom het als financiële instelling het voorstel steunt.
Nestlé zegt blij te zijn dat het onderwerp op de agenda staat: 'We kunnen kinderarbeid in de keten, in geen enkele keten, toestaan. De discussie erover is nu geopend en dat is goed: samen lossen we dit sneller op. We zijn ons bewust van de haken en ogen, en dat is ook precies wat de aandacht verdiend.' En Nestlé heeft ook een concrete vervolgstap, het wil namelijk zijn head of Nestlé Cocoa Plan, Darrell High, laten spreken voor de Eerste Kamer, om de complexiteit van dit onderwerp te bespreken. Woordvoerder Judy Schnitger: 'Het is nu afwachten hoe de Eerste Kamer hierop reageert en of hier ruimte voor is.'
