In de strafzaak tegen sushiketen Sumo wegens belastingfraude worden geen straffen opgelegd aan de horecaondernemers. Volgens de Rotterdamse rechter heeft het OM de integriteit van het strafproces in gevaar gebracht door een documentairemaker te laten meekijken zonder dat de verdediging hiervan op de hoogte was. 'Uniek', stelt Jan Driessen, die tijdens de zaak fungeerde als spindokter van de hoofdverdachte. 'Het is een glasheldere en voor het OM snoeiharde uitspraak.'
Het Openbaar Ministerie had in de zaak, die vijf jaar speelde, 21 maanden cel geëist en een boete van 189.000 euro. De uitbaters van 18 restaurants werden verdacht van grootschalige belastingfraude, vooral met inkomstenbelasting. Volgens de Fiod werd er een bedrag van 25 miljoen euro afgeroomd. Hoewel Sumo een schikking van 15,5 miljoen euro met de fiscus is overeengekomen – vooral voor de niet-betaalde loonbelasting - besloot het OM toch tot vervolging over te gaan vanwege de ontdoken btw.
De zaak kreeg een bizarre wending, toen bleek dat het OM tijdens het onderzoek meewerkte aan een documentaire van de KRO-NCRV. Journalisten keken mee met het opsporingsonderzoek en namen kennis van allerlei privacygevoelige informatie zoals adressen en woonplaatsen en de omvang van de beschuldiging. Daarmee is een inbreuk gemaakt op de persoonlijke levenssfeer van de verdachten, oordeelt de rechter.
De ingehuurde spindokter Jan Driessen, van het Amsterdamse bureau Q&A Communicatie, noemt de uitspraak 'glashelder' en voor het OM 'snoeihard'. 'De integriteit van het strafproces is door de handelwijze van het OM in gevaar gebracht en daarom vaardigde de rechter een gerechtelijk pardon uit. Uniek.'
Driessen: 'Doorslag in het unieke gerechtelijke pardon gaf de goedkeuring die het OM gegeven had aan de heimelijke PR-film die gedurende het hele fraude onderzoek is gemaakt, zonder dat verdachten en/of rechtbank daarvan op de hoogte waren. De afdeling communicatie van het OM had vooraf expliciet gewaarschuwd voor alle gevaren van zo’n algehele van A tot Z-productie. Dat was nog nooit voorgekomen volgens de eigen communicatie-afdeling, maar toch werd de productie doorgedrukt.'
Hopelijk neemt de huidige lichting aanklagers afstand van de doorgeschoten en verkeerde handelwijze van de oude generatie bij het OM en FIOD.
Doorgeschoten
Tijdens een behandeling van de zaak op 9 juli liet de officier van justitie weten nog altijd achter de documentaire te staan. Hij zei niet in te zien dat het OM hierdoor niet-ontvankelijk verklaard zou kunnen worden. Wel had ‘het anders had moeten gaan’ en zouden betrokkenen eerder moeten zijn ingelicht over de filmproductie. Het is daarom in principe redelijk de strafeis te verlagen 15 procent, maar omdat de verdachten via onder meer ‘een spindokter’ zélf de publiciteit hebben opgezocht wilde het OM de verlaging beperken tot 10 procent.
Driessen: ‘Het OM in Rotterdam heeft zelf drie perswoordvoerders, en drie persofficieren. Mag een verdachte zich dan ook laten adviseren over een publiek weerwoord? Blijkbaar kost dat vanaf nu dus minimaal 5 procent méér boete en 5 procent méér celstraf. Dit alles is niet alleen bizar, dat past in het geheel niet bij onze rechtsstaat. Hopelijk neemt de huidige lichting aanklagers afstand van de doorgeschoten en verkeerde handelwijze van de oude generatie bij het OM en FIOD.'
