Het schapenmaal

Door Liselotte Vaessen

Ik lig in een tent in een woonkamer. De scheerlijnen zijn vastgemaakt aan de omringende tafels. Eerder werd er geprobeerd een haring in de grond te slaan, tevergeefs. Om me heen zijn mensen aan het eten, of eigenlijk weer aan het eten vanwege nieuw bezoek zo laat op de avond.

Af en toe hoor ik een rochel gaan, dat is hier niet ongewoon. Ik hoor water stromen en vervolgens kletteren op de grond. Ik weet dat de gast zijn handen aan het wassen is voordat hij aan het avondmaal begint.

Eerder die dag gaf ik een training aan de vrouwen. Hun dorp is ver weg, dus we blijven bij een gezin overnachten.

Die middag: de zon schijnt. Ik ben omringd door Maasai-vrouwen, zittend op de grond in het gras onder een boom. We praten over microkredieten. Iedere vrouw zit met kaarsrechte rug en gestrekte benen, een houding om jaloers op te zijn. Gewikkeld in kleurrijke doeken. De schapen grazen om ons heen, de geiten een stukje verderop, want zij prefereren bladeren boven gras. Er wordt gekletst, er wordt gebeld, er worden kralen geregen, er worden baby’s gevoed aan de borst en er wordt gebreid.

Een aantal vrouwen verbergt zich zo nu en dan onder de omgeslagen doek om een snifje van het een of ander te nemen. Is het om de honger weg te nemen? Is het om je even geen zorgen te hoeven maken? Om je een moment gelukkig te voelen? Ik vraag het me af.

Ik ben benieuwd naar de kleine ondernemingen die de vrouwen willen gaan starten. Maar de vrouwen delen niet graag hun plan in gezelschap, aangezien dit dan gelijk gekopieerd kan worden. Ik dacht hier over na. Ze delen al zoveel met elkaar, van man tot macht, dus waarom niet dit ene briljante idee voor jezelf houden. Het leek me een plausibele verklaring.

We slapen die avond bij een Maasai-gezin. De werkdag zit erop en het is etenstijd. We zitten allemaal op een bankstel in de woonkamer met een salontafel voor ons, waar de plastic schalen en de emaille borden uitgestald staan.

Ik heb al vele woonkamers van de Maasai mogen bewonderen de afgelopen maanden. Wat nooit ontbreekt is een thermoskan gevuld met chai, omringd door emaille kopjes te midden van de salontafel.

Kolossale bankstellen zoals wij ze niet meer graag zien. Vele kalenders aan de muur, van verschillende jaartallen, een ware verzameling. En een buffetkast. Een eettafel met stoelen heb ik nog niet kunnen waarnemen bij de Maasai-families.

Moeder kookt in een aparte ruimte op open vuur, omringd door haar kinderen. Het rookt enorm, maar de gezelligheid van de keuken, de centrale plek in huis, voelt hier precies zoals thuis, knus samen om de kookpot. Er is geen stromend water en geen elektriciteit. De schapen en geiten zijn net binnen, bij elkaar gedreven op het erf in een ruimte afgezet met hout. De mamadieren zijn van de kleintjes gescheiden, behalve de pasgeborene. Zodat ze de volgende ochtend genoeg melk geven om dit Maasai-gezin te voorzien. Al dit vee brengt veel vliegen met zich mee.

Ik had me nooit gerealiseerd dat vliegen, die herhaaldelijk op mijn gezicht landen, echt vreselijk irritant zijn. We eten schaap.

Eten is een sociale bedoeling bij ons thuis. Ik realiseer me dat wij van eten echt een feest hebben gemaakt. Hier bij de Maasai is het vooral een primaire behoefte, het vult je maag na een lange dag.

De vader van het gezin vergezeld ons tijdens het avondmaal. Mannen, vrouwen en kinderen bij elkaar in één ruimte. Mijn Maasai-collega geeft toe nog nooit in haar leven met haar vader samen te hebben gegeten. Bij de Maasai wordt dit strikt van elkaar gescheiden, maar deze avond eten we allemaal samen, vast omdat wij er zijn.

Ik kijk naar de kinderen en vraag me af op welk moment zij met hun vader de dag doornemen. Aangezien bij ons thuis het avondmaal het enige moment van de dag was, dat we allemaal samen waren en tijd hadden voor een goed gesprek.

Het is bedtijd. De sterren staan hoog aan de hemel. Het is koud en kil die nacht op de kale vlakte. Vandaar de tent, dan maar in de woonkamer.

Die ochtend word ik gewekt met een kopje chai, met schapenmelk bereid. Ik heb heerlijk geslapen.

Werken op locatie, onder alle omstandigheden: ik vind het geweldig.

Foto: Martijn Roos

Liselotte Vaessen is via VSO uitgezonden naar Kenia. Ze werkt als business development & marketingspecialist voor het Beadwork-project van de Il Ngwesi Community. De organisatie werkt samen met meer dan 500 Maasai-vrouwen en focussen op economisch empowerment. Ze schrijft op MarketingOnline over haar ervaringen.