Dit kan gebeuren als je intellectueel eigendom niet serieus neemt

Tekst: Frans Blanchard

Inbev Nederland krijgt in 2012 toestemming om een foto te gebruiken van voetbalsupporters, waarvan er een een flesje Oranjeboom in zijn hand heeft. Door te fotoshoppen maakt Inbev van het flesje Oranjeboom een flesje Jupiler.

Het ging in dit geval om een zwart/wit foto, gemaakt door de bekende fotograaf en winnaar van de Grote Paul, Vincent Mentzel. In die jaren werkte hij onder meer voor NRC Handelsblad. De foto is genomen op 2 november 1969 in het Feyenoord stadion de Kuip in Rotterdam. Op de foto staan voetbalsupporters waarvan er een een flesje Oranjeboom in zijn hand heeft.

Vincent Menzel laat zijn belangen behartigen door Hollandse Hoogte, dat in zijn voorwaarden duidelijk heeft vermeld dat toestemming altijd uitsluitend omvat het recht tot éénmalig ongewijzigd gebruik voor het afgesproken doel. Elk ander gebruik levert uitdrukkelijk inbreuk op het IE-recht van de maker op. In geval van inbreuk is een vergoeding van ten minste 3x het voor dat gebruik gebruikelijke bedrag verschuldigd.

Begin 2015 ziet de fotograaf zijn foto terug in een restaurant in de buurt van de Amsterdam Arena. Niet alleen staat de foto ook op de website van het restaurant, maar dan blijkt bovendien dat het flesje Oranjeboom is vervangen door een flesje Jupiler.

Bij navraag blijkt de foto verstrekt te zijn door de marketingafdeling van Inbev. Het zou om een enkel exemplaar in dit restaurant gaan en deze zou verwijderd worden. Als dat enkele maanden later nog niet is gebeurd wordt Vincent Mentzel echt kwaad en dreigt hij met juridische stappen. Mede ook omdat het beeld bewerkt is. Dan komt Inbev eindelijk wel in actie en wordt bovendien een schadevergoeding van € 3.000 betaald.

Vervolgens blijkt de zelfde foto, maar nog verder bewerkt, ook in een horecagelegenheid in Amstelveen te hangen. Namens de fotograaf wordt nu een schadevergoeding van € 10.000 geëist.

Daarna blijkt de met 1 of 2 flesjes Jupiler aangepaste foto in nog meer horecagelegenheden in Nederland de muren te sieren. En tevens als wanddecoratie in een besloten skybox in het NAC stadion dienst te doen.

Eindelijk dringt dan bij Inbev door dat iemand in de organisatie blijkbaar ernstig in de fout is gegaan of volstrekt geen kaas van intellectuele eigendom heeft gegeten. Inbev biedt derhalve een vergoeding aan van € 30.000 te verhogen met € 5.000 voor elke volgende locatie die nog mocht opduiken.

Vincent Mentzel neemt hier geen genoegen mee en eist een voorschot van € 45.000 plus vergoeding van alle juridische kosten. Deze eis wordt gebaseerd op het feit dat Erwin Olaf voor vergelijkbare reclamefoto’s een bedrag van € 15.000 per foto rekent. Verder wordt aangevoerd dat het beeld verminkt is. Als gevolg van het fotoshoppen kan deze nu als commerciële uiting worden gezien en zo nadeel toebrengen aan de naam van de maker. Anderzijds voert Inbev aan dat de betrokken foto niet in campagnematig is ingezet en slechts door een beperkt publiek is gezien.

Al plussend en minnend komt de rechter tot de conclusie dat een voorschot van € 40.000 op de uiteindelijk in een bodemprocedure vast te stellen schadevergoeding reëel is. Daar komt dan nog wel € 13.000 bij aan advocaatkosten aan de kant van de fotograaf naast de kosten van de eigen advocaat.

Zo kan het ‘onschuldig’ lijkend fotoshoppen van een pilsflesje toch toch nog een duur biertje worden.

Frans Blanchard is oprichter van Buro Blanchard, een bureau dat zijn roots heeft in de creatieve industrie. In het bijzonder de media- en reclamewereld.