In de Verenigde Staten maakt de Jones/Tintoretto Entertainment Company (JTEC), de organisatie die de rechten van David Bowie beheert, ruzie met het tijdschrijft As If Magazine (AIM). Onderwerp van geschil is de publicatie over schoenen waarop foto’s van David Bowie zijn afgebeeld.
Onlangs verscheen in AIM een artikel over de Bowie-schoenen. Samen met de maker van de Bowie-foto’s, fotograaf Mick Rock, biedt het tijdschrift de schoenen aan in een limited edition. Volgens JTEC maakt het blad hiermee inbreuk op de merk- en portretrechten van Bowie.
Echter, volgens AIM is het geen merkinbreuk omdat de naam David Bowie helemaal niet op de schoenen staat. En van eventuele portretrechten of publicity rights van Bowie kan volgens AIM ook geen sprake zijn. Anders dan JTEC meent het tijdschrift dat Bowie’s portretrechten verlopen zijn in 2016, het jaar dat de zanger overleed.
Wind uit zeilen
Om JTEC de wind uit de zeilen te nemen besloot AIM in augustus zelf maar naar de rechter te stappen. Het tijdschrift vraagt de rechter nu te verklaren dat deze schoenen géén inbreuk maken op de rechten van JTEC. De zaak wordt binnenkort behandeld.
Stel dat zo’n zaak in Nederland zou spelen. Hoe zit dat dan met het portretrecht? Kun je portretrechten, toch een vrij persoonsgebonden recht, overdragen aan een ander? En wat gebeurt er met portretrechten als iemand overlijdt?
In Nederland is het portretrecht geregeld in de Auteurswet. Volgens de wet is het een persoonlijk, niet overdraagbaar recht. Dat recht kan dus niet overgaan naar de organisatie die voor een bekend persoon de rechten beheert.
Verstappen
Dat was ook de reden dat Max Verstappen kort geleden in persoon deelnam aan de rechtszaak tegen Picnic, dat een geestige commercial had gemaakt met een look-alike van de coureur. Voor een beroep op het portretrecht van Max had zijn management (rechtMavic) toch echt Max Emilian (mooie naam!) Verstappen uit Monaco zelf nodig (tevergeefs overigens, want Verstappen verloor).
Na de dood komen de portretrechten volgens de wet toe aan de nabestaanden. Wie nabestaanden zijn wordt duidelijk omschreven: dat zijn alleen ouders, echtgenoot, geregistreerd partner en/of kinderen. Andere erfgenamen kunnen nooit de portretrechten van de overledenen krijgen. De nabestaanden kunnen de portretrechten ook niet overdragen.
Soms lees je wel eens dat deze nabestaanden dan nog 10 jaar portretrechten houden, maar dat is een misverstand. Er zit geen tijdslimiet aan. Net als de geportretteerde zelf bij leven, kunnen de nabestaanden zich op het portretrecht beroepen zolang zij een redelijk belang hebben zich tegen publicatie van het portret te verzetten. Dat kan een privacy belang zijn, maar het kunnen ook commerciële (financiële) belangen zijn. Als dat belang er niet meer is, houdt het op.
Hoe de Bowie-zaak in de VS gaat aflopen is moeilijk te zeggen. De regels van het portretrecht in de VS zijn erg complex, ze verschillen per staat. In het verleden trokken verschillende beheerders van rechten van overleden grootheden al aan het kortste eind, zoals de estates van Marilyn Monroe en Lady Diana.
Bas Kist - Merkenbureau Chiever
Plaats als eerste een reactie
Ook een reactie plaatsen? Word lid van Adformatie!