Overname RTL door DPG: ‘Niet zeker of ACM de fusie kán verbieden’

‘De vorige keer – bij de voorgenomen fusie met Talpa – voorspelde ik meteen dat de ACM de deal zou blokkeren’, zegt Maarten Pieter Schinkel, hoogleraar Mededingingseconomie en Regulering aan de Universiteit van Amsterdam. ‘Dit keer ben ik er nog niet zo zeker van dat de ACM de fusie zal kunnen verbieden. Dit keer neemt een andersoortige mediaorganisatie RTL over, met een ander publiek. Dit is geen alledaagse fusie; dat maakt het uit academisch oogpunt erg interessant.’

Ook Hans Vedder, hoogleraar Economisch Recht aan de Rijksuniversiteit Groningen, ziet de deal nog niet snel afketsen. Dat de fusie met Talpa werd verboden, wil niet zeggen dat deze ook tot mislukken gedoemd is. ‘De mediamarkt is dynamisch, de verhoudingen kunnen veranderd zijn.’

Ook betwijfelt Vedder of de schadetheorie die de ACM hanteert om fusies te beoordelen, in dit geval aanleiding geeft voor een verbod. DPG Media, met een omzet van 1,8 miljard, exploiteert kranten, tijdschriften, radiostations en webplatforms. RTL Nederland (omzet 620 miljoen) zit in televisie. Veder: ‘De Volkskrant is heel anders dan RTL Nieuws.’

Ondanks nuances van de hoogleraren, pakken ook nu donkere wolken zich samen boven de fusiepartners. Was de deal met Talpa al omstreden, de fusie met DPG Media jaagt nog meer schrik aan. In ieder geval bij de ACM, die al snel het licht op rood zette. Dit keer staat er in de ogen van de mededingingsautoriteit meer op het spel dan alleen marktmacht en concurrentieverhoudingen.

Schuiven deze twee bedrijven in elkaar, dan ontstaat er niet alleen een speler van formaat op de advertentiemarkt, maar ook een partij die de lakens uitdeelt in de nieuwsvoorziening. De ACM vreest dat deze macht kan leiden tot verschraling van het nieuwsaanbod, bijvoorbeeld door recycling van content binnen de eigen groep of door de toegang tot nieuws af te knijpen. Bij deze grootmacht kunnen ook de arbeidsvoorwaarden van journalisten in de knel raken, zo merkt de ACM op.

Maarten Kuil, partner Corporate Finance bij BDO, denkt dat de fusie tussen DPG en RTL onvermijdelijk is. ‘Wil je als klein land je eigen media behouden, dan moet je op een vuist kunnen maken tegen de Disneys en de Netflixen. Zonder schaal kun je niet op tegen de internationale productiehuizen.’

Of de ACM er ook zo over denkt, hangt volgens de Groningse hoogleraar Hans Vedder af van manier waarop de waakhond naar de markt kijkt. ‘De vraag is welke must have er is in het distributiekanaal van de media richting de markt. Is dat de krant en de tv of Google en Meta? Als adverteerders te kennen geven dat ze net zo gemakkelijk met Google in zee gaan als met DPG, is er geen sprake van dat de concurrentie wordt benadeeld door de fusie.’

Volgens Vedder zou DPG in dit scenario het argument van de failing firm defence kunnen aanvoeren. ‘Aantonen dat RTL hoe dan ook van de markt verdwijnt vanwege de concurrentie en dat de advertentie-inkomsten dan naar jou zullen vloeien, dat kan een argument zijn om de fusie toe te staan. Het is echter wel moeilijk om dit aan te tonen.’

De Amsterdamse hoogleraar Schinkel twijfelt of de ACM een sterke zaak heeft tegen de fusie. ‘Controle over het bereiken van eyeballs door adverteerders is in dit soort markten een algemeen erkende manier om naar fusies te kijken. Daarentegen is het argument dat de diversiteit van de nieuwsvoorziening afneemt, en zeker dat van arbeidsvoorwaarden die onder druk staan, heel innovatief voor een mededingingsautoriteit. Lagere loonkosten in de media schaden bovendien de consument niet. Dit kan een interessante casus zijn om door een rechter te laten toetsen. Ik kan me wel een verweer voorstellen.’

Ook Maarten Kuil van BDO wordt niet enthousiast bij het idee om de deal te toetsen op pluriformiteit en arbeidsvoorwaarden. ‘Ik zie journalistieke kwaliteit niet als een factor voor mededinging. Eerder als een kwestie van wetgeving, bijvoorbeeld over onafhankelijke redactiestatuten die de autonomie van redacties moet waarborgen.’

Wordt de fusie toch tegengehouden, dan hoeft dat nog niet het einde te betekenen, besluit hoogleraar Vedder. ‘De partijen kunnen tegen dat besluit in beroep gaan bij de rechtbank Rotterdam of bij het College voor het Bedrijfsleven. In een beroepszaak mag je de nieuwste ontwikkelingen in de markt inbrengen. Het zal niet voor het eerst zijn dat de ACM een zaak verliest.’

Een uitgebreide versie van dit artikel is verschenen op MenA.nl, lees het artikel hier.