Meta - het bedrijf achter Facebook, Instagram en WhatsApp - dreigt zijn diensten onbereikbaar te maken voor Europese gebruikers als de Europese Unie en de Verenigde Staten geen overeenkomsten sluiten over de gegevensoverdracht van Europeanen. Dat meldden uiteenlopende Europese media de afgelopen dagen op basis van een 'opvallende en verstopte' zin in een jaarrapport van Meta.
Die berichtgeving is te kort door de bocht. Meta dreigt niet te vertrekken uit Europa en die 'opvallende en verstopte' zin is een oude bekende - waarover zo meer. Hoe zit het dan wel? Als Amerikaans bedrijf moet Meta jaarlijks verslag uitbrengen aan de Amerikaanse overheidsinstantie SEC. In dat rapport (pdf) moet Meta mogelijke bedrijfsrisico's noemen. En voor Meta en veel andere techbedrijven is het uitblijven van juridische overeenkomsten tussen de EU en de Verenigde Staten een groot risico.
Als de overheden geen overeenkomsten weten te sluiten, mogen Amerikaanse bedrijven geen gegevens van Europese gebruikers opslaan op servers in de Verenigde Staten. En als dat niet mag, acht Meta het 'waarschijnlijk' dat een deel van zijn 'meest significante producten en diensten' niet meer aangeboden kan worden in de EU.
Uitleg wordt al jaren gebruikt
Die verplichte uitleg over een mogelijke vertrek betekent niet dat Meta van plan is om zich terug te trekken uit de EU. Dat zegt het bedrijf zelf ook in een - snelle - reactie op de vele media-aandacht. 'We hebben absoluut geen wens en geen plannen om ons terug te trekken uit Europa', verklaarde een woordvoerder.
Terugkomend op die 'opvallende en verstopte' zin; die gebruikt Meta al jaren in zijn rapporten, zeggen zowel het bedrijf als onafhankelijke experts. Ook andere organisaties maken al jaren gebruik van een dergelijke uitleg. Voorbeelden zijn Allianz, Siemens en Braun.
Europees einde zou financiële strop zijn
Voor Meta zou een vertrek uit Europa een financiële aderlating zijn. Na de Verenigde Staten is Europa de belangrijkste regio voor het bedrijf. Honderden miljoenen Europeanen maken gebruik van diensten als Facebook, Instagram en WhatsApp. Die gebruikers leveren Meta veel data en dus inkomsten op. Er is het bedrijf daarom veel aan gelegen om Europese gebruikers te kunnen blijven bedienen.
Beroep tegen verbod op datatransfers
Meta wacht ondertussen de voorlopige uitspraak af van de Ierse privacytoezichthouder, die onderzoek doet naar Meta's dataoverdracht tussen de EU en de Verenigde Staten. Deze zaak - aangespannen door een privacyactivist - houdt verband met het ontbreken van juridische overeenkomsten tussen de overheden. De toezichthouder oordeelde tot dusver dat die dataoverdracht illegaal is en brengt in de komende maanden een uitspraak uit met mogelijke gevolgen. Als de toezichthouder oordeelt dat dat Meta de AVG-privacywet geschonden heeft, kan het bedrijf een boete van een paar miljard euro opgelegd krijgen.
