Open je ogen en creëer een innovatief klimaat.

Dat niet alleen het bedrijfsleven baat heeft bij het creëren van een innovatief klimaat, maar in toenemende mate ook de zorg, blijkt uit het verhaal van Frans Hiddema.Hij is CEO van Het Oogziekenhuis Rotterdam (‘Het Oogziekenhuis’) en sinds 1990 actief aan de slag gegaan met waarde-innovatie. Frans had nog nooit gehoord van Blue Ocean Strategy, toch heeft hij deze strategie succesvol geïmplementeerd. Afgelopen juni was hij een van de sprekers tijdens TEDx Rotterdam en zijn verhaal pakte mij meteen. Die man moet ik opzoeken!

Onveilige ziekenhuizen
Op het moment dat Frans Hiddema te werk ging bij Het Oogziekenhuis was daar logistiek nogal wat mis. Patiënten zaten soms tot 9 uur ’s avonds te wachten tot ze geholpen werden. Frans wist dat inside-out denken geen mogelijkheden tot verbetering zouden geven. Dan maar buiten je branchegrenzen kijken, dacht hij. Zo kwam hij bij de KLM terecht. De KLM heeft een zeer efficiënt boekingssysteem met daarnaast een uitermate goed veiligheidssysteem. Frans maakte de vertaalslag van de logistieke en veiligheidsprocessen van de luchtvaart naar Het Oogziekenhuis. Dit deed hij met veel succes! Veel mensen hebben geen idee hoe onveilig een ziekenhuis is. In de luchtvaart vallen er wereldwijd jaarlijks 600 doden door crashes; in de Nederlandse ziekenhuizen zijn er jaarlijks 1700 doden te betreuren door onnodige medische vergissingen.

Kaizen
Na de KLM had hij de smaak te pakken en keek verder rond. Zo beviel hem het Kaizen idee - Just In Time (JIT) - van Toyota. Naar aanleiding van JIT ging Het Oogziekenhuis kleinere voorraden aanhouden en bespaarde hiermee aardig wat kosten. Tot ziens ziekenhuis, welkom Center of Excellence!

Het bijzondere aan de patiëntenfilosofie is dat het gebaseerd is op angstreductie, vooral de angst om blind te worden. Een goede voorlichting (voorspelbaarheid), het meenemen van een familielid en transparantie (alles laten zien) zijn elementen van deze benadering. Ook het ziekenhuisgebouw moet bijdragen aan de angstreductie. Het lijkt meer op een museum dan een ziekenhuis.
De verbinding met kunst is een belangrijk item voor Frans. Zo doet Het Oogziekenhuis mee met de museumnacht om ook ‘niet klanten’ aan te trekken en transparant naar buiten te treden. Elke maand is er een kunstrondleiding, en tijdens de museumnacht organiseerden ze een workshop blind wijnproeven.

The reduction of fear
Dat Het Oogziekenhuis behoorlijk businessminded is, blijkt ook uit de oprichting van het Oogzorgnetwerk. Het Oogzorgnetwerk bestaat uit co-creatie van partners die in franchiseformat samenwerken binnen de keten van oogzorgactiviteiten en is bedoeld om de patiënt nog beter van dienst te kunnen zijn. De franchiseondernemingen streven een hogere kwaliteit na dan wettelijk is voorgeschreven of wordt genormeerd vanuit de beroepsgroep. Ze hebben een goede bedrijfsmatige aanpak. De marktwerking en co-creatie binnen de zorg is hiermee duidelijk ingezet.
Verandering doorvoeren in je organisatie gaat niet vanzelf, zo ook niet in een ziekenhuis. Voortdurende uitwisseling van kennis van buiten je organisatie is een voorwaarde volgens Frans. Het Oogziekenhuis heeft twee internationale organisaties opgericht: de European Association of Eye Hospitals en de World Association of Eye Hospitals (WAEH), twee netwerken van oogziekenhuizen. De netwerken wisselen verpleegkundig personeel met elkaar uit en zodoende ook kennis en ideeën. Deze kennisdeling is een stuk effectiever en kostenefficiënter dan het inzetten van PricewaterhouseCoopers consultants. Wat een prachtige waarde-innovatie!

Frans Hiddema spreekt tijdens de 3e Nationale Kansdenkdag Leiderschap & Innovatie op 28 januari 2011 in het auditorium van de Hogeschool Rotterdam.