Arts wordt nog steeds versierd met cadeautjes

Dokters krijgen handenvol spullen die niets te maken hebben met hun werk: horloges, wijn, chocolade, kunstwerken, onderwatercamera's, truien, skibrillen, draadloze muizen, koffiezetapparaten, de Michelin-gids, strandmatten, radio's en uitnodigingen voor een dagje Utrecht of voor een concert van Jan Vayne.

DGV heeft een onderzoeksproject van anderhalf jaar onder huisartsen afgerond, dat vorige week in Trouw werd belicht. De dokters vulden na bezoek van de vertegenwoordiger van een farmaceutisch bedrijf een vragenlijst in. Er zijn er ruim 819 teruggestuurd door 53 artsen.
DGV wil dat het geven van cadeaus wordt verboden. De waarde van de spiegeltjes en kralen die de artsenbezoekers meenemen is wel gedaald vergeleken met enkele jaren geleden. Slechts enkele keren zijn cadeaus aangeboden die duurder zijn dan 50 euro, het wettelijke maximum. Maar niet alleen grote geschenken, elk cadeau is van invloed op de ontvanger, vindt het instituut. ‘Door het aan te nemen begeeft de arts zich in een belangenconflict.’

DGV constateert dat 22 procent van de bezoeken resulteert in een actie van de arts: in 7 procent van de gevallen liet de arts weten het middel toe te voegen aan zijn middelen, 7 procent zou het gaan gebruiken als vervanging van een ander middel en nog eens 8 procent verkondigde het middel aan nieuwe patiënten te zullen voorschrijven. ‘Artsenbezoek is dus een zeer effectief middel om het gedrag van huisartsen te beïnvloeden’, aldus DGV.

DGV zegt teleurgesteld te zijn over de beslissing van de Inspectie voor de Gezondheidszorg om het reclametoezicht op de farmaceutische sector tot een minimum terug te brengen. Volgens het instituut is de handhaving van de regels ver beneden peil. ‘Ons onderzoek is als kijken naar het topje van een ijsberg: onzichtbaar en onder water bevindt zich een veelvoud aan marketing-instrumenten, waarvan de impact nauwelijks kennen.’
De zelfregulering in de geneesmiddelsector werkt volgens het instituut ook niet. DGV bepleit onderzoek naar de financiële banden tussen de farmaceutische industrie en ziekenhuizen. ‘De wildgroei aan thematische poliklinieken, zoals vaatpoli's gesponsord door de farmaceutische industrie, zou ook meegenomen kunnen worden.’

Het instituut vindt het verbazend dat 80 procent van de artsen meent dat de onafhankelijkheid niet in het geding komt door het ontvangen van artsenbezoekers. Dokters moeten in hun opleiding scholing krijgen in het omgaan met informatie van de farmaceutische industrie, vindt DGV. Uit het onderzoek kwam naar voren dat een op de drie artsen geen toegevoegde waarde toekent aan het bezoek van de geneesmiddelverkopers.
Op de lange termijn zouden artsenbezoekers tot het verleden moeten gaan behoren, aldus het rapport. In Nederland staan zo'n 1200 mannen en vrouwen als artsenbezoeker geregistreerd.

Kamerlid Agnes Kant (SP) liet naar aanleiding van de cijfers weten dat de minister nu snel moet komen met een verbod op commerciële artsenbezoekers. 'Ze blijven sinterklazen terwijl het werk dat ze zouden moeten doen - het geven van goede en volledige informatie over bijwerkingen en contra-indicatie - in veel gevallen achterwege blijft,' aldus Kant.

Kant is het eens met de DGV dat de vanaf 2002 ingevoerde zelfregulering in het reclametoezicht niet werkt. 'In de jaren ervoor werkte een zeer actieve afdeling van de Inspectie voor de Gezondheidszorg. Deze had ook een preventieve werking op de agressieve marketing van de farmaceutische industrie. Ik zal er dan ook voor pleiten deze opnieuw in te stellen.'
De PvdA is het daar mee eens.