iWhatever enroute

Nog even en dan is ie er: iWhatever, bij Apple intern aangeduid met K48. Afgaande op geruchten is het een ca. 10" groot apparaat dat iets weg heeft van een iPhone 2G. Denk brushed metal achterkant en batterij die qua vermogen eigenlijk net iets te beperkt is. De iWhatever is over een maand of twee met en zonder 3G abonnement te koop. Richtprijs: ca. 900 euro (ex. abonnement). Het zijn vooral de traditionele media (uitgevers van krant, weekblad) die halsreikend uitkijken naar de iWhatever. Steve Jobs heeft jaren geleden namelijk al duidelijk gemaakt dat voor content betaald moet worden, dus eindelijk gaat de natte droom van die uitgevers in vervulling. Ze gaan geld verdienen met internet, tenminste dat denken ze.

Probleem van die uitgevers op internet is altijd hun denkpatroon geweest. Ook nu weer. Zij verwachten een tablet met een verdienmodel dat het concept krant en tijdschrift als uitgangpunt neemt. Dat zal Steve Jobs zeker ook zo verkocht hebben om uitgevers mee te krijgen (kip, ei), maar de realiteit is natuurlijk een andere. Om te slagen op zo'n tablet moet een uitgever zijn fysieke medium als uitgangspunt gedag zeggen. Dat is onvermijdelijk, maar niet iedere uitgever ziet dat zo.

In 2007 was ik te gast bij een grote uitgever van dagbladen. Vol trots toonde de grote baas mij het nieuwe CMS. Vanaf die dag konden alle redacteuren hun kopij direct in de vormgeving van de krant - en gerelateerde papieren uitgaven - in laten lopen. Ze konden dus feitelijk zien hoe hun werk er in definitieve vorm uit kwam te zien. Toen ik vroeg naar de integratie met internet, wees hij trots naar afdeling die een verdieping lager zat: "Daar kunnen ze vanuit dit CMS knippen en plakken, dus iedere bijdrage staat binnen vijf minuten op het internet." Dat een beeldscherm een ander medium is, was blijkbaar geen overweging. Er was jaren aan het CMS gewerkt en de grote baas vond het een mega vooruitgang ten opzichte van de oude situatie. Dat is precies het probleem van die branche: ze moeten niet vergelijken met hoe het was, maar kijken naar wat het in optimale vorm had kunnen zijn.

Ruim een jaar later mocht ik als potentieel columnist meedoen in een brainstorm bij een weekblad. Ze waren twee keer gereorganiseerd en hadden nu - naar eigen opvatting - de perfecte organisatie staan: een vaste kernredactie, aangevuld met stagiaires en ZZP'ers. De vormgeving van het blad moest brutaler, de toonzetting scherper. Het probleem: de vormgever. Dat was iemand die al bijna 20 jaar bij de organisatie werkte en perfect een font kon spatiëren. Hij was een kei in vlakverdeling en had echt gevoel voor emotie. Hij dacht echter in millimeters en statische content en kon niet omgaan met pixels, banners en advertenties. Dat waren hilarische vergaderingen, bijna slapstick. De discussie over de uitbreiding van de site met een weblog werd in zijn geheel geparkeerd, want dat zou jaren gaan duren, tonnen gaan kosten en dat geld was er niet. Het is een typerende houding, die veel uitgevers uiteindelijk fataal zal worden.

Vol verwachting kijken ze nu naar Apple's muziekwinkel en rekenen zich rijk aan de hand van het succes daarvan. Ze moeten echter de App store als voorbeeld nemen, want dat is een betere vergelijking. In de App store regeren niet de ouderwetse grootmachten als EA en Adobe met hun uitgebreide en complexe producten, maar is Jan-met-de-Pet de baas, die vanaf de heup simpele ik-doe-1-ding-redelijk applicaties en masse de webshop in jast. Die applicaties kosten vaak nog geen euro. En de traditionele uitgevers? Tja, die betraden ondanks waarschuwingen vooraf, pas onlangs de App store. Als zij niet begrijpen dat we hier te maken hebben met een compleet nieuw medium dat andere eisen stelt aan content, distributie, dienstverlening en presentatie, zullen ze vanzelf uitsterven.