Burgemeester Moerdijk blikt terug op bizarre crisisnacht

Zijn telefoon was opgeladen, volgens protocol. Maar burgemeester Jac Klijs moest gisteravond op een bijna lege benzinetank naar het gemeentehuis van Moerdijk. In elke crisissituatie kunnen dingen misgaan, hoe goed je ook bent voorbereid. Terugblikkend, een halve dag later: ‘Ik denk dat we het goed hebben gedaan.’

Gistermiddag ging het nog over de lessen die Moerdijk heeft geleerd na de brand bij Chemie-Pack in 2011. Vandaag presenteert u daarover een boek aan minister Ivo Opstelden (Veiligheid). Wat was uw eerste gedachte toen u gisteravond hoorde dat Shell in Moerdijk was ontploft?

‘Ik kreeg geschrokken burgers aan de deur die mij kwamen vertellen wat er aan de hand was. Gezien de drukgolf die ook onze voordeur had doen klapperen, realiseerde ik me dat het heel heftig moest zijn. Op weg naar het gemeentehuis zag ik die tientallen meters hoge vlammen en mijn eerste gedachte was: als dit maar niet heel veel slachtoffers veroorzaakt. Dat blijkt achteraf gelukkig niet zo te zijn. Dat deze brand samenvalt met onze boekpresentatie is behoorlijk bizar.’

U zei een paar uur voor de brand dat uw gemeente ruim voldoende is voorbereid op een eventuele nieuwe ramp. Hoe kijkt u daar nu naar?

‘Ja, dat klopte wel. De brandweer was heel snel ter plaatse, zelf zat ik binnen twintig minuten in de beleidskamer op het gemeentehuis, de communicatie met de operationele diensten verliep goed en ook naar buiten toe hadden we snel berichtgeving. De brand was om tien over zes geblust. Ik weet alleen niet waarom de veiligheidsregio in een tv-programma speculeerde over de mogelijke oorzaak van de brand, lekkage in een leiding. Dat is mij nog niet bekend. Dus dat is nog een puntje van discussie. Maar achteraf kan ik constateren dat het klopte wat ik gisteren zei: Met alle kennis van de ramp met Chemie-Pack, alle oefeningen die we hebben gedaan, zijn we min of meer klaar voor een ramp.' 

Gistermiddag zei u ook dat een burgemeester bij zo’n calamiteit binnen twintig minuten van zich moet laten horen in het openbaar. Is dat gelukt?

‘Ik durf het niet in minuten te zeggen, maar we hebben heel snel een sms-alert verzonden en via Twitter informatie gedeeld. Dat was natuurlijk geen persoonlijke communicatie van de burgemeester, dat gebeurde om middernacht in een radio-uitzending van Omroep Brabant en een uur later op een persconferentie. Sneller had volgens mij niet gekund, je wilt immers ook zorgvuldig zijn.’

En uw telefoon was opgeladen, iets wat mis ging bij de brandweercommandant tijdens de Chemie-Packramp?

‘Ja, dat wel. Maar ik had net gisteren een nieuwe telefoon en het bleek dat bij het overzetten van mijn adresboek alleen het e-mailadres van onze veiligheidsman was meegekomen. Zijn nummer moest ik opzoeken op papier. Toen dacht ik wel even: er kan toch zomaar iets misgaan, ook als je bent voorbereid. Mijn benzinetank was ook nagenoeg leeg. Gelukkig is het gemeentehuis dichtbij.’

Heeft u de geleerde lessen kunnen toepassen vannacht?

‘Met de kennis van nu zeg ik dat we het goed hebben gedaan. Groot voordeel van onze oefeningen was dat alle mensen aan tafel in het crisisteam elkaar kenden. Dat geeft rust en vertrouwen. Mijn eerdere kritiek was dat het beleidsteam vaak erg moet trekken om bij het operationele team beleidsinformatie te krijgen die nodig is om de juiste beslissingen te nemen. Dat ging nu heel goed.’

Ziet u al missers?

‘Er zijn natuurlijk dingen die beter kunnen. Volgens het draaiboek hadden we via een informatiesysteem moeten kunnen meekijken op de plaats van het incident. Maar de informatiecoördinator was er niet. Omdat de brand op een afgesloten locatie woedde, hebben we dat niet heel erg gemist. Zo zijn er nog wat kleine dingen, daar ga ik niet op vooruit lopen. Op de essentiële onderdelen hebben we het goed gedaan.’ 

Dit artikel is afkomstig van Binnenlands Bestuur. Auteur Saskia Buitelaar.