‘Niet zo schreeuwen!’ is een kansloze instructie dus draai het om: ‘Kop dicht of ik sla ’m dicht!’

[door Jeanine Mies]

Wie deze zomer aan een Nederlands strand heeft gelegen, herkent het vast. De aanwijzingen van ouders aan het adres van hun kinderen. In minder dan een uur komen ze – of je wilt of niet – met het zand mee in je oren gewaaid. Vergezeld van ‘Hoe vaak moet ik je nu nog waarschuwen? Denk d’r om!’ en ‘Pas d’r op!’ en soms een ouderwets pak op je donder. Een inkijkje in het Hollandse gezinsleven.

Gevaarlijk of vervelend
Wat hebben de aanwijzingen hierboven met elkaar gemeen? Kijk nog eens goed.
Precies. Ze gaan over wat de kinderen moet láten, niet over wat ze moeten dóen.
Ouders schreeuwen hun kinderen vooral toe op momenten dat ze iets níet willen. Als iets gevaarlijk is of vervelend. Daar zijn we van nature sterk op gericht.

Commando’s
Maar zijn die commando’s op te volgen? Daarvoor zijn ze vaak te vaag: wáármee moet het kind nou eigenlijk stoppen? En welk advies krijgt een kleuter nou precies mee bij ‘Niet te ver de zee in’? Bovendien geven ze geen hints voor een alternatief. Ze motiveren en verleiden niet. Je krijgt eerder een verbaal pak slaag.

Wat we níet willen
Toch is dit precies wat we in ons werk vaak doen. We benoemen ook in zakelijke communicatie geregeld wat we níet willen. Denk aan bordjes in de openbare ruimte, brieven aan burgers en klanten, campagnes, e-mails aan collega’s. Ook hier is het een valkuil dat we ons richten op het ongewenste gedrag.

Handelingsperspectief
Hoe dan wel? Om de strandvoorbeelden aan te halen: welk gedrag willen die ouders wél zien?
Er is voldoende handelingsperspectief te bedenken: ‘Stilstaan, anders kan ik je niet insmeren.’
‘Bewaar de helft voor je broertje’ is concreter dan ‘Niet alles zelf opeten.’ En ‘Niet te ver de zee in’ wordt dan ‘Tot je knieën in het water’.

Begrepen
Sommige ouders aan de Scheveningse kust die dag hebben het begrepen. Ze formuleren het gewenste gedrag al. Hoewel… ‘Kop dicht, anders sla ik ’m dicht’ of ‘En nu je kleren aan, anders breng ik je terug naar je moeder’. Au.

Op 4 oktober 2016 geeft Jeanine Mies tijdens de Communicatie Break een workshop over magneetwoorden in zakelijke communicatie: hoe trek je het gewenste gedrag aan?

FOTO: ANP