Een tijdje terug had ik me – zeer tegen mijn vrolijke natuur in – in een Adformatie-interview hard uitgelaten over een initiatief in Amersfoort dat ondernemers stimuleerde om verpakkingsloos te gaan en dat uit te dragen. Ik moet het iets in de trant van ‘feel good’-porno genoemd hebben en geargumenteerd dat dit soort initiatieven niet alleen geen enkele impact hebben, ze bovendien de kwalijke illusie cultiveren dat het aanpassen van ons consumptiegedrag het klimaat gaat redden. Dat is natuurlijk nonsens. Het klimaat wordt gered door de grote transitiebewegingen en innovaties op vervoer, energie, voedselproductie, bouw en CO2-opslag. Niet door Mien uit Amersfoort die haar boodschappen in een Tupperwarebakje mee naar huis neemt.
Vorige week kwam ik er eindelijk aan toe om de serie over Blue Zones uit te kijken op Netflix. Deze serie gaat over de zoektocht naar plekken waar heel veel gezonde 100-jarigen leven. En de simpele vraag die de bedenker van Blue Zones zich gesteld heeft, is wat ervoor heeft gezorgd dat op deze plekken zoveel gezonde stokoude mensen leven. Het antwoord is even eenvoudig als verrassend: in de Blue Zones is een context ontstaan die gedraging bij haar bewoners uitlokt die hen buitengewoon gelukkig en gezond houden.
In Sardinië bleken ze heel oud te worden omdat ze ontzettend lekkere gezonde groenten uit hun tuinen eten, en elke dag steile klimmetjes moeten doen in hun bergdorpen. In Japan blijken de oudjes continu HITT-training te doen door eindeloos in hun tuin te klooien en spullen te maken en samen te ontspannen.
Wat ik het meest fascinerende vond aan het verhaal, is de schaal waarop Singapore rete-ambitieuze ingrepen heeft gedaan om ervoor te zorgen dat het ‘Blue Zone-gedrag’ bij haar bewoners uitlokt. Singapore is intussen de eerste Blue Zone-grootstad van de wereld. Hun gemiddelde levensverwachting van 87 jaar ligt nu al een stuk boven het Westerse gemiddelde. Singapore produceert gezonde ouderen door een aantal radicale gedragsinterventies in hun samenleving door te voeren.
Het hebben van een licentie om met de auto te rijden kost je honderdduizend euro, waardoor je zeer aangemoedigd wordt om het openbaar vervoer te nemen. De wegen naar de metrostations zijn vaak prachtige groene voetgangerszones, waardoor je ook zin hebt om te wandelen. Hun metrostation zijn ingericht als ontmoetingsplekken voor de buurt. Mensen krijgen een extra subsidie als ze dicht bij hun ouders wonen, zodat families veel meer voor elkaar blijven zorgen en niemand eenzaam hoeft te worden.
We verkijken ons op Singapore als we het hebben over het feit dat er door strengere regelgeving minder vrijheid is dan hier, maar wat is vrijheid? Vrijheid om ongezond te eten, te roken, te snuiven, je suf te shoppen en je op te sluiten in je eigen villa? Of is de ultieme vrijheid niet juist het kunnen leven in een samenleving die je op alle manieren stimuleert om gezond en gelukkig oud te worden? Zegt u het maar.
Tom De Bruyne is gedragspsycholoog en eigenaar van Sue Amsterdam en the behavioural design academy
Lees ook
- Data & insights Tom De Bruyne: 'Een veroordelende mindset is de mindset van de middelmaat'
- Gedragsverandering Aanbestedingen: fantastische instrumenten… in de juiste handen
- Gedragsverandering Gouden regel voor gedragsverandering: maak het mensen gemakkelijk
- Gedragsverandering Waarom promoveren we mensen zo vaak naar een volkomen ongeschikte functie?
- Gedragsverandering Agile raamwerken werken niet zonder creatief zelfvertrouwen
