Wat vormgevers kunnen doen. En jij ook.

Mooie en ook duidelijke posters maken. Nieuwe verpakkingen maken waardoor de verkoop van producten, en dus de omzet van bedrijven stijgen. Natuurlijk, dat kunnen ze wel, de grafisch vormgevers (of is ontwerpers een beter woord?) die het podium van What Design Can Do 2015 in de Amsterdamse Stadsschouwburg beklimmen. Lange tijd waren ze daar ook heel blij mee en trots op. Maar nu boeit het ze niet meer, want het is niet genoeg en ze kunnen veel meer en nog beter. 

Sinds de eerste What Design Can Do in 2010 maken de ontwerpers van deze internationale conferentie hun klanten en kopers duidelijk dat er belangrijkere dingen dan dingen in de wereld zijn. Namelijk de wereld zelf! Dus dat doen ze nu al vijf jaar. Massaal, lijkt het wel. Want iedere ontwerper die tijdens #WDCD2015 het woord en het beeld neemt doet er aan mee. En het zijn niet de minsten. Hier staat de crème de la crème van de ontwerpende wereld om het publiek uit te leggen, nee over te halen, hoe je kunt helpen bij het redden van de wereld. Ze maken duidelijk dat de middelen die de ontwerper ter beschikking staan zich niet beperken tot kleuren, vormen en materialen. Want deze ontwerpers richten zich niet op de buitenkant van producten en diensten maar op de binnenkant van maatschappelijke vraagstukken. Zoals Michael Johnson van het Britse designbureau Johnson Banks en auteur van ‘Problem Solved’ het zegt: ‘Stop designing and start thinking!’ en ‘We are doing good by branding better’.

De mensheid? Kun je die ontwerpen dan?
What Design Can Do 15 is gegroepeerd rond vier thema’s, the senses, cultural consciousness, urban issues en humanity. Humanity ... De mensheid? Kun je die ontwerpen dan? Architect Michael Murphy uit de Verenigde Staten: ‘Ik kan een ziekenhuis ontwerpen dat mensen ziek maakt, maar ik kan ook een ziekenhuis ontwerpen dat mensen beter maakt.’ Steve Rura van Google Creative Lab uit New York laat beelden zien van de projecten Google Loon en Google Classroom: ‘Als Google 5 miljoen mensen toegang kan geven tot informatie kan Google iedereen toegang geven tot informatie.’ 

Verleidelijk of angstaanjagend
Aan topchef Alex Atala uit Brazilië (restaurant D.O.M.), ‘in between’ kunstenaar en wetenschapper Sissel Tolaas uit Noorwegen en kunstenaar Martijn Engelbregt uit Nederland de lastige en eervolle taak om het publiek te laten voelen, proeven en ruiken. Ze doen een beroep op de intelligentie en de intuïtie van de kijkers en luisteraars, en bovenal op ons instinct. Maar, leggen ze meteen uit, het zijn onze culturele waarden die bepalen of we iets mooi of lelijk, lekker of vies, goed of fout vinden. Atala serveert de ingrediënten die hij vindt in het Amazonegebied zowel verleidelijk als zonodig angstaanjagend op het bord van zijn gasten en laat ze proeven en ruiken aan het tropisch regenwoud dat we nu voorgoed aan het vernietigen zijn. Tolaas doet ons met strookjes papier die we kennen van de parfumeriewinkel walgen van, wat later blijkt, de geur van de Amsterdamse grachtengordel die in 2010 is uitgeroepen tot Werelderfgoed.

Moedige mensen met een opdracht
Wat een moedige mensen staan er op het podium. En wat hebben ze veel bereikt. Zo hard gewerkt. Niet om er zelf beter van te worden maar om de hele wereld en alles wat erop en erin groeit en bloeit en door ons wordt verdelgd beter te maken. Je zou er als argeloze bezoeker wel een beetje zenuwachtig van worden. Wil en kan ik dat ook? Architect Diébédo Francis Kéré steelt de harten van de mensen in de zaal. ‘Ik, als klein ontwerpertje die scholen maakte met Afrikaanse mensen en Afrikaanse materialen, sta nu hier voor en bij jullie!’ Als hij het kan, dan kan jij het ook. Vandaar de What Design Can Do Challenge. Een opdracht voor iedereen die als ontwerper denkt. Dit is je kans om mee te denken (en vooruit, te ontwerpen) over oplossingen voor dringende maatschappelijke vraagstukken. Wat is het belangrijkste probleem dat we nu met elkaar willen en kunnen oplossen? Veel moed heb je namelijk niet nodig. Wel de wil en de bereidheid om nu met elkaar te beginnen en door te denken en te blijven doen tot alle problemen zijn opgelost.