De revolutie van de Volkskrant

door Mike Ackermans

Het lijkt de zoveelste rimpeling in medialand: vanochtend heeft de Volkskrant een nieuw webplatform gelanceerd. Ach ja, dat gebeurt wel vaker. Dagbladen, die analoge media die zo worstelen met de nieuwe wereld van online en mobile, lanceren voortdurend nieuwe websites en apps. De krant ruimt er in het ‘oude’ papieren medium van vandaag maar liefst drie pagina’s voor uit.

En daarin schrijft hoofdredacteur Philip Remarque: 'Begrijp ons goed, wij houden van de papieren krant, een superieure manier om de wereld tot je te nemen.' Maar hij schrijft ook dat internet ons leven verandert en dat de krant de lezer overal van dienst wil zijn. Niet alleen aan de ontbijttafel, maar ook buiten of elders, op elk moment is alle content van de Volkskrant beschikbaar.

Het is een revolutie die de Volkskrant nu doormaakt. Remarque betuigt nog maar eens tegen wil en dank zijn liefde voor papier, maar in werkelijkheid maakt de krant vandaag een reuzenstap de andere kant op. De Volkskrant is vanochtend waarlijk mediumneutraal gegaan. Het zegt tegen de gebruikers: het maakt niet meer uit hoe u ons leest of bekijkt, waar en op welk scherm. Als u het maar doet, en ervoor betaalt.

Op Adformatie zegt Joris Van Heukelom van Soda Studio, die het dagblad begeleidde bij deze stap: ‘De makers van de Volkskrant geloven dat je de grens tussen print en online weg moet nemen. Waarom zou de journalistieke relevantie van de digitale propositie inhoudelijk anders moeten zijn?’

Vrijwel alle klassieke uitgevers in Nederland maken dat onderscheid tussen print en online nog wel. Online zou alleen geschikt zijn voor kort nieuws, print voor verdieping, en meer van dat soort dogma’s. Het gaat voorbij aan de praktijk dat consumenten inmiddels alles op schermen doen: ze lezen er hun lange mails of twitteren er, ze lezen er een boek (!), gaan naar de nieuwssite, bekijken er het journaal en o ja, soms lezen ze er een replica van een papieren krant of tijdschrift op.

Op mijn scherm staan de apps van mijn email, social media, de tv, de nieuwssites zoals nu.nl en rtl.nl en de dagbladen naast elkaar. De convergentie van de media is er zichtbaar in de praktijk. RTL? Da’s toch een tv-zender? Bij RTL hebben ze door dat ze binnenkort nog net zo min een broadcastzender zijn als de Volkskrant een papieren dagblad. Het wordt allemaal hetzelfde. Bij de Volkskrant hebben ze het ook door en nemen ze afstand van die replica krant. Op het scherm is de krant nu een dynamische website, waarop op elk moment alle content te lezen is. Er is feitelijke geen verschijningsfrequentie meer, geen deadline voor de journalist.  En ook niet meer voor de adverteerder. Always on, altijd en overal in contact met de gebruiker.

Het is een moedige stap van de krant, vooral ook omdat de risico’s groot zijn. De krant gaat nu nog meer de concurrentie aan met de andere media, en dat zijn er heel wat meer dan alleen wat dagbladen, RTL en andere nieuwsmedia. Bij Google en Facebook vind je ook nieuws. Bij de opkomst van internet in de jaren negentig werd de convergentie van media voorspeld: het zou een revolutie ontketenen waarbij allerlei media over de grenzen van hun fysieke vorm heen met elkaar zouden gaan samensmelten. Maar het was lang wachten. Pas nu digitaal net zo draagbaar is geworden als papier gebeurt het.

Ongetwijfeld zullen veel media de Volkskrant gaan volgen en kiezen voor het mediumonafhankelijke bestaan. Ongetwijfeld zullen er dan nieuwe samensmeltingen ontstaan, want als iedereen op elkaar gaat lijken verdwijnt er bestaansrecht voor de zwakkeren. En misschien gaat  de Volkskrant wel samen met RTL Nieuws – of een ander – op in een mooi nieuw nieuws- en infotainmentplatform.