Troonrede 2014: goede paraplubegrippen al blijft uitzitten lastig

[analyse van Roderik van Grieken]

Dinsdag las koning Willem Alexander voor de tweede keer tijdens zijn Koningschap de Troonrede voor. Een belangrijk moment voor de parlementaire democratie en een belangrijk moment voor de koning. Een aantal dingen vielen op.

Zelfvertrouwen

Op de eerste plaats was duidelijk zichtbaar dat Willem Alexander meer ontspannen was dan een jaar geleden. Daar waar hij vorig jaar nogal gehaast startte keek hij nu ontspannen en met een glimlach de Ridderzaal in voordat hij begon met het voorlezen van zijn tekst. Maar ook tijdens het verhaal was er meer rust en zelfverzekerdheid. Daar waar de koning vorig jaar een paar keer verstrikt raakte in de tekst door op verkeerde momenten punten te plaatsen of een onlogische intonatie te gebruiken ging hij nu veel duidelijker en zelfverzekerder door te tekst.

Saamhorig en veerkrachtig

De begrippen saamhorigheid en veerkrachtigheid waren dit jaar sleutelwoorden. Zowel aan het begin als het einde van de Troonrede werd de veerkracht van ons land benadrukt. Maar ook de economie was veerkrachtig. Heel goed is het om een aantal van deze paraplubegrippen of containerbegrippen te laten terugkomen. Ze vormden een rode draad door het betoog en waren goed gekozen. Geen mens is tegen saamhorigheid of veerkracht en ze sloten goed aan bij het gevoel dat velen deze droeve zomer gevoeld zullen hebben.

Economie op de 2de plaats

Opvallend was ook dat de economische situatie van ons land duidelijk op de tweede plaats werd gesteld in de Troonrede van dit jaar. Daar waar normaal gesproken, en zeker sinds 2008, de economie het vertrekpunt en de rode draad van de Troonrede is werd dit jaar eerst uitgebreid stilgestaan bij andere internationale ontwikkelingen en werd de economie vervolgens vooral in die context geplaatst. Ook werd maar heel kort stilgestaan bij het economisch herstel. Het werd duidelijk dat het kabinet op dit moment liever geen succes van gevoerd beleid wil claimen maar vooral wil waarschuwen voor mogelijke nieuwe beren op de weg.

Formele taal

Hoewel Willem Alexander op veel gebieden heeft laten zien en weten wat informeler met de invulling van zijn ambt te willen zijn dan zijn moeder viel dat ook dit jaar in de Troonrede nog niet te bespeuren. Met alle begrip voor het feit dat het onmogelijk is om van de troonrede een inspirerend en vlammend betoog te maken blijft het toch een beetje tobben. Het vergt concentratie en doorzettingsvermogen om je gedachten er de volle achttien minuten er bij te houden. Het blijft een uitdaging om de inhoud zo vorm te geven dat hij voor een grote groep te volgen is. Nu waren het vooral de beelden van de verschillende hoeden die er voor zorgden dat velen de Troonrede zullen hebben uitgezeten.

Roderik van Grieken is oprichter en directeur van het Nederlands Debat Instituut.