Robin de Puy en Ole Christern (foto Chris van Houts)
Tekst PIM MILO
‘Deze tijd vraagt om een stevige en goed georganiseerde belangenbehartiging voor fotografen’, opent de FotografenFederatie het manifest ‘Doorkiezen op kracht: Dutch Photographers, beroepsorganisatie voor fotografen’. Om te vervolgen met de constatering dat het vak onder druk staat door maatschappelijke, technologische en culturele veranderingen en het aanbod aan beeld vrijwel onbegrensd is.
‘De marktpositie van de beroepsfotografen is verzwakt. Ze hebben geen invloed op wetgeving en opleidingen en staan zwak tegenover opdrachtgevers die eenzijdig contracten vaststellen en aanpassen. Een ontwikkeling die ook bij andere beroepsorganisaties in de creatieve industrie zichtbaar is.
‘De belangenbehartiging voor fotografen moet en kan beter. Mede door de versnippering van de verenigingen in de fotografie komt beleidsbeïnvloeding bij overheden moeizaam van de grond’. En dus bouwen BFN, GKf, Stichting MPN, NVJ/NVF, PANL, SVFN en FotografenFederatie samen aan een nieuwe, overkoepelende vereniging, met de werktitel Dutch Photographers.
Financiële crisis
Ole Christern, in het dagelijks leven managing director van N=5 en sinds een jaar of vier voorzitter van PANL: ‘Het begon bij een groot onderzoek dat we in 2010 onder de leden hebben laten houden. Er waren in die tijd meer opzeggingen dan gemiddeld.
‘We voelden de financiële crisis, hoorden van veel fotografen dat ze het moeilijk hadden en hebben ons toen de vraag gesteld: heeft PANL nog bestaansrecht? Die vraag hebben we door middel van dat onderzoek bij de leden neergelegd.
‘De respons was bemoedigend hoog. Als zoveel mensen op zo’n uitgebreid onderzoek reageren, dan leeft de vereniging in ieder geval heel erg. Er bleek expliciet behoefte te bestaan aan ondersteuning bij van alles en nog wat, van organisatie tot juridische zaken, aan netwerken, aan elkaar helpen, aan geïnspireerd worden door anderen.’
Mindere kwaliteit
De grootste behoefte bleek om de awards en het jaarboek te laten bestaan. ‘Dat was het meest tastbare en zichtbare wat PANL door de jaren had opgebouwd. Tezelfdertijd klonk de roep om iets aan de kwaliteit te doen. Want er was ook kritiek.’
Robin de Puy, fotograaf, en bestuurslid van PANL: ‘Het niveau liep terug. De kwaliteit leek naar beneden te gaan. Het was bijna voorspelbaar welk werk het boek zou halen. Het was niet vernieuwend. En een lucky shot kon de hoofdprijs winnen.’
Christern: ‘Robin was een van de fotografen die uit onvrede daarover het lidmaatschap had opgezegd.’ De Puy: ‘Vlak voor ik gevraagd werd om in het bestuur plaats te nemen. Die opzegging heb ik ongedaan gemaakt, onder voorwaarde dat ik dingen kon veranderen.’
Dat ene beeld
Christern: ‘Binnen het bestuur hebben we toen voorgesteld die hele PANL Award nou eens helemaal te vergeten. Wat als we een heel nieuwe prijs mochten bedenken, één die in deze tijd past. Hoe ziet die er dan uit? Dan heb je de ruimte en vrijheid om zonder beperkingen te denken.’
De Puy: ‘Daar hebben we twee fotografen uit het ledenbestand bij betrokken, Eddo Hartmann en Jaap Stahlie. Met hen zijn we gaan brainstormen. Er zijn een hoop prijzen in de fotografie en die gaan allemaal om dat ene beeld of die ene serie.
‘Daarop zijn wij gaan zoeken naar iets dat vernieuwend is en waarbij de kwaliteit bovenaan stond. Naar iets dat weer interessant was en dat hoog in aanzien kon komen. Waardoor de kwaliteit van zowel het boek als van die prijs omhoog zou gaan. Dan moet het niet gaan om dat ene shot van iemand die maar drie foto’s in een jaar maakt, maar om het werk van iemand die wil laten zien wie hij of zij is en waar die voor staat.
Een nieuwe boost
‘Categorieën? Nee, je schuift alles van tafel. Het resultaat? De SO Awards. Dit jaar doen er nieuwe fotografen mee, is het niveau verbeterd en zie je een 25-, 30-tal portfolio’s.’ Christern: ‘En de uitreiking gebeurt in het Stedelijk Museum.’ De Puy: ‘Ook niet verkeerd, toch? Dat geeft alles een nieuwe boost.’
Ongeveer tezelfdertijd dat Christern bij PANL de voorzittershamer van Eugene Bay overnam, werd Lars Boering directeur van de FotografenFederatie. Christern: ‘Het klikte tussen ons. En het was me meteen duidelijk dat Lars méér met de FotografenFederatie wilde.’
Hoofdsponsor weg
Financieel kreeg PANL het steeds lastiger. Naast een afkalvend ledenbestand viel in 2010 hoofdsponsor Sony weg. Christern: ‘Daar hebben we niet meteen op kunnen anticiperen. Ook dat was een reden om een onderzoek naar het bestaansrecht van PANL te doen. De financiële positie was niet echt florissant, waardoor we een zeker risico liepen.
‘Toen kwam Lars met het voorstel om ons secretariaat bij de FotografenFederatie in te laten trekken, in Pakhuis de Zwijger. Dat hebben we op vrij korte termijn kunnen regelen.
‘Het prettige was, dat Jacq (Jacqueline van Stiphout, red) en Laura (Mars, red) toen iemand hadden die als klankbord kon fungeren, tegen wie zij dingen aan konden houden, iemand die goed bereikbaar was. Taken waar wij als bestuur niet aan toe kwamen. Als je dat fysiek bij elkaar hebt zitten, is dat al een stap in de goede richting.’
Sessie op de hei
Daarmee werd de basis gelegd voor een volgende stap. Uit inventariserende gesprekken met de verschillende verenigingen van fotografen (BFN, GKf, Stichting MPN, NVJ/NVF en SVFN) leerde Boering dat er al zeker 25 jaar de wens leefde om de clubs samen te voegen, maar niemand geloofde echt dat het kon.
Tijdens een heidesessie, onder leiding van een moderator, besloten de verenigingen serieus te laten onderzoeken in hoeverre samenwerking mogelijk was.
Rob Huisman (voormalig directeur van de BNO) werd aangetrokken om het proces in gang te zetten. Vreemde ogen, die niet argwanend naar de verschillen keken, maar met open blik de overeenkomsten zochten.
Christern: ‘Dat heeft Rob meesterlijk gedaan. Hij heeft zijn bevindingen aan alle besturen gepresenteerd. Hij heeft het kunnen doen omdat hij neutraal en onbesproken was, maar vooral ervaren. Daardoor heeft hij het proces naar mijn idee behoorlijk versneld. En onderschat de rol van Lars Boering niet. We waren er als bestuur van PANL heel snel uit.’
Bruiloftsfotografen
Toen moesten de plannen aan de ledenraadsvergadering gepresenteerd worden. Enkele leden spraken hun zorg uit. Bang voor verlies van identiteit en twijfel of de leden van PANL wel met bruiloftsfotografen door één deur konden.
Christern: ‘Veranderen is altijd een beetje eng. Binnen het bestuur hadden we geen discussie. Bij de algemene ledenvergadering hebben we iedereen geïnformeerd over de plannen en hen daar stap voor stap in meegenomen.
‘We kunnen het als bestuur wel een goed plan vinden, maar de leden moeten mee. Als die in opstand waren gekomen, was het niet gebeurd. En logisch dat er kritische vragen worden gesteld, want een vereniging die zo ongeveer een kwarteeuw bestaat en een icoon is geworden binnen de commerciële fotografie… ja, daar kan je niet even hapsnap een einde aan maken.’
De Puy: ‘Binnen Dutch Photographers krijg je verschillende platforms, dus ook een waarin de identiteit van PANL wordt voortgezet. En we willen dat de SO Awards blijven bestaan.’
Instrumenteel
Het bestuur van de FotografenFederatie moet zijn fiat nog geven, maar dat lijkt een formaliteit. Daarna kan de notaris de fusie effectueren. Het is de bedoeling om in november de laatste stap te zetten, waarna de boekhoudingen samengevoegd kunnen worden en Dutch Photographers in 2015 echt van start kan gaan.
Mooi te zien hoe instrumenteel PANL is geweest bij het samenbrengen van de verschillende verenigingen. De duidelijke klik tussen Christern en Boering; PANL dat fysiek, als kantoorgenoot introk bij de FotografenFederatie; de overname van het PANL-secretariaat - Jacqueline van Stiphout en Laura Mars - door de FotografenFederatie; Gerdjan van der Lugt die namens PANL in het bestuur van de FotografenFederatie zat.
En, last but not least, Frank Bracht (in het dagelijks leven partner bij Deloitte Belastingadviseurs) en al zes jaar penningmeester van PANL die de fusiepartners met zijn financiële en juridische kennis ter zijde heeft gestaan. En Bracht blijft. Hij treedt toe tot het bestuur van Dutch Photographers.
