Waarom Anouchka van Miltenburg de regie weggeeft in interviews

Door Natalie Mieras

Anouchka van Miltenburg moet wel de meest geplaagde Tweede Kamervoorzitter ooit zijn. Sinds haar aantreden in 2012 volgden de incidenten elkaar in hoog tempo op en het einde lijkt niet in zicht. Een greep uit het oeuvre: ze liep geëmotioneerd weg uit de Tweede Kamer, ze verhinderde kamerlid Marianne Thieme om door haar heen te spreken door haar demonstratief te negeren. Ze ging te lang in discussie met een aantal Kamerleden, raakte vervolgens zichtbaar geïrriteerd en vroeg tenslotte emotioneel om hun vertrouwen.

Gênant functioneringsgesprek

Alle commotie leidde er in december toe dat Jeroen Pauw Van Miltenburg aan een gênant functioneringsgesprek onderwierp, iets waaraan zij opvallend gewillig meewerkte. Ze beantwoordde beleefd de ene pijnlijke vraag na de andere, minutenlang. Maar het tragisch dieptepunt is wat mij betreft het interview dat ze aan de NOS gaf naar aanleiding van de affaire Voortman.

Belastende informatie

Van Miltenburg werd onlangs beschuldigd van het lekken van belastende informatie over Groen Links kamerlid Linda Voortman. Na een slepende affaire van weken kwamen Van Miltenburg en Voortman tot een overeenkomst. Voortman gaf vervolgens een interview van nog geen anderhalve minuut, Van Miltenburg liet zich maar liefst vijf minuten interviewen. Klik op de foto voor de NOS-video:

Toen ik dit interview zag verbaasde ik me er voor de zoveelste keer over: hoe kan het toch dat zo’n intelligente, ervaren vrouw telkens weer in zo’n benarde positie terechtkomt? Tijd voor een analyse.

Patroon

Wie de incidenten op een rij zet gaat vanzelf een patroon zien. Ook in dit laatste interview wordt het zichtbaar: Van Miltenburg heeft de regie niet. Ze stelt zich ‘professioneel’ en ‘stevig’ op, maar laat zich in wezen volledig sturen door de interviewer. Als de interviewer vraagt naar wat ze fout gedaan heeft zegt ze “Ik heb niets fout gedaan” waarbij haar zin aan het einde omhoog gaat in plaats van omlaag. Het is een bijna kinderlijk reactief: nietes! Dat doet ze vaker trouwens: omhoog gaan aan het einde van de zin. Vaak lacht ze daar ook nog eens niet-functioneel bij. Soms kijkt ze na het geven van een antwoord zelfs afwachtend naar de interviewer: het lijkt wel alsof ze hoopt dat hij genoegen zal nemen met haar antwoord. Maar een hond die kwaad wil pakt natuurlijk altijd de lengte van de lijn.

Vervelende vraag

De interviewer stelt dus de ene insinuerende, vervelende vraag na de andere: “Heeft u nog wel gezag in de Tweede Kamer”, “Bent u nog wel geloofwaardig?” en Van Miltenburg draait zich met elk antwoord dat ze geeft meer vast. Het is moeilijk om naar te kijken, zo pijnlijk is het.
Met het feit dat Van Miltenburg zich zo reactief opstelt geeft ze haar omgeving teveel ruimte, of dat nu deze interviewer, Jeroen Pauw of een ontevreden Kamerlid is. Hoe meer ze de regie uit handen geeft, hoe meer die door haar omgeving overgenomen wordt. Tot ze merkt dat ze de regie helemaal kwijt is en ze onhandig haar gezag probeert te herstellen.

Geforceerde gedrag

In dit specifieke interview doet ze het door op de vraag ‘Bent u een goede voorzitter?’ te antwoorden met een het bijna potsierlijk-groteske ‘Ik ben Anouchka Van Miltenburg, voorzitter van de Tweede Kamer’. Ze bereikt met dit geforceerde gedrag exact het tegenovergestelde: we zien aan de spanning waarmee ze communiceert dat ze niet echt in charge is, en gaan nog meer twijfelen aan haar competentie.  Het doet een beetje denken aan de middelbare school leraar die met zijn vuist net iets te hard op tafel slaat en met een trillende stem tegen de klas roept “En nou is het afgelopen!”. Geposeerd gezag is geen gezag, en we prikken er dwars doorheen.

Powerpose

Hoe verleidelijk het idee ook is, en hoeveel presentatiegoeroes het ook verkondigen: de powerpose is een dikke vette illusie. Competent gedrag is niet los te koop maar is het directe gevolg van een innerlijke houding. Als er kritiek op haar geuit wordt in de kamer zal Van Miltenburg daar ontspannen naar moeten luisteren in plaats van in de kramp te schieten en te lang te wachten met reageren . Als Pauw haar wil interviewen over haar functioneren moet ze daarom lachen (de grapjas!) en de uitnodiging charmant naast haar neerleggen. En als haar gezag echt geen issue zou zijn dan zou ze de interviewer nog geen anderhalve minuut te woord staan. Om dat te kunnen doen zal Anouchka van Miltenburg zich eerst innerlijk vrij moeten voelen om ruimte in te nemen. Want echte autonomie begint van binnen.

Natalie Mieras is mede-eigenaar Nobbe Mieras trainingen