Debattip 6: Overtuig met je persoonlijke spreekstijl

Blijf jezelf

Iedere spreker heeft in specifieke situaties te maken met zijn eigen ethos en dient dat te gebruiken om geloofwaardig te presenteren. Wel is het van belang om door middel van geregelde feedback te achterhalen wat je specifieke sterke en zwakke punten op dit gebied zijn en die vervolgens toe te passen.
Ga als spreker uit van je eigen kracht. Speel geen rol, loop niet geforceerd over het podium en maak geen overdreven grappen. De Romeinen wisten al dat aptum onderdeel is van het scala van overtuigingsmogelijkheden; dat betekent dat de manier waarop je de boodschap brengt in overeenstemming moet zijn met jezelf, het onderwerp en je publiek.

Een van de belangrijkste tips is dan ook om jezelf te blijven. Juist in de huidige mediacratie, waarin degene achter de boodschap steeds meer op de voorgrond is gekomen, zijn begrippen als echt, authentiek en geloofwaardig van fundamenteel belang. Dit geldt overigens voor alle sectoren: van persvoorlichter tot rechter en van presentator tot politicus.

Over het algemeen kunnen we onderscheid maken tussen rustige sprekers en levendige sprekers. Elke spreekstijl heeft zijn sterke kanten en valkuilen. Rustige sprekers hebben als voordeel dat ze van nature rustig en ingetogen spreken waardoor ze goed te volgen zijn. Ze komen over het algemeen deskundig en objectief over. Een valkuil is dat het verhaal saai en monotoon wordt. Levendige sprekers hebben als voordeel dat ze gemakkelijk kunnen enthousiasmeren en betrokkenheid uitstralen. Een belangrijke valkuil is dat ze te snel spreken, van de hak op de tak springen en van hun onderwerp kunnen afdwalen. Als je je eigen spreekstijl kent, kun je gebruikmaken van je sterke kanten en de valkuilen vermijden.

Valkuilen

Wees je ervan bewust dat er een spanningsveld is tussen helemaal jezelf zijn (bijvoorbeeld door snel binnensmonds te mompelen of met je handen in je zakken te presenteren) en strak volgens alle regels presenteren op een manier die onnatuurlijk aandoet. In het eerste geval gedraag je je zoals je van nature zou doen en ben je niet overtuigend. In het tweede geval ben je niet overtuigend omdat de presentatie niet bij je past. Op een filmpje dat op YouTube staat, probeert de toenmalige Engelse premier Gordon Brown zo enthousiast en levendig mogelijk te presenteren, maar helaas sluit zijn presentatie niet aan bij zijn gebruikelijke spreekstijl. Kies daarom de gulden middenweg. Er bestaat geen manier van presenteren die je áltijd in álle situaties kunt gebruiken. Zelfs de tip om gewoon jezelf te zijn is niet altijd verstandig. Was Diederik Samsom zichzelf toen hij ineens met das verscheen tijdens de campagne om premier te worden? Was Mark Rutte zichzelf toen hij bij moeilijke debatten probeerde met een lach het luchtig te houden? Het belangrijkste advies is om te blijven focussen op het overtuigen en meekrijgen van de doelgroep. En niet alleen de meerderheid ook de minderheid die sceptisch blijft, is belangrijk.

Als je veel meer kennis en ervaring hebt dan je doelgroep en niet bang bent voor je publiek, lijkt overtuigend en zelfverzekerd presenteren niet moeilijk. De grootste kunst is echter om ook in onzekere, spannende situaties zelfverzekerd en rustig te blijven spreken. De uitdaging is hier om ook zelfverzekerd en overtuigend over te komen in situaties waarin geïmproviseerd moet worden.

De serie Winnende Debattips is gebaseerd op de het boek ‘Debatteren om te winnen’, van het Nederlands Debat Instituut. Het boek bestellen? Klik op: Debatteren om te winnen.