Uitgenodigd voor een bijeenkomst maar je mag niet discussiëren? Au!

[door Harry Starren]

Al enige jaren geef ik als maatschappelijke dienst ontbijten en lunches. Over thema’s die mij van belang lijken. Ik nodig ongelijksoortige mensen uit met een verwante eigenschap: ze zijn nieuwsgierig en eigenzinnig. Dat levert doorgaans mooie onvoorspelbare ontmoetingen op. Ik heb er verder geen bedoeling mee. Dat geeft rust.

Ik begin die lunches met twee ‘goed nieuws’-berichten: ‘We doen géén rondje en we gaan niét discussiëren.’ Dat komt even gevoelig aan. Geen interactie? Maar dat is snel over.

Kenniscreatie

Het rondje is zoals bekend nutteloos als het meer dan zeven personen betreft. We onthouden er vrijwel niets van, bezig als we zijn om onszelf voor te stellen. Wanneer getoetst wordt wat is blijven ‘hangen’ is het bedroevend weinig en vaak ook onjuist. Als het rondje al nut heeft dan aan het einde. Dan valt wat we zeggen in vruchtbare, want geïnteresseerde aarde.

Zo mogelijk nog nuttelozer is voor kenniscreatie het discussiëren. Discussiëren staat leren in de weg. We onthouden wat we zeggen of hadden willen zeggen en hebben daardoor minder aandacht voor de opvattingen van anderen. Interactie is een must geworden, maar is het altijd nuttig?

Uitluisteren

Wanneer we afspreken dat we elkaar niet onderbreken, maar helemaal ‘uitluisteren’ en de discussie uitstellen tot eenieder gesproken heeft, dan gebeurt er iets merkwaardigs. We raken door elkaar geïnspireerd en we leven óp door aandacht te krijgen én te geven. Het luisteren dat aanvankelijk krampachtig begint wordt na enige tijd een rustgevende oase. En ons oordeel raakt uit zicht en gaat op de achterste rijen zitten. We luisteren en weten daardoor even niet ‘hoe het zit en wat we ervan vinden’.

Slopen van opvattingen

Luisteren creëert de basis voor de dialoog. En als aan het einde van alle verhalen de vloer wordt vrijgeven voor discussie en debat, is daar nauwelijks nog behoefte aan. Het luisteren is uitgangspunt geworden en opinies hebben plaatsgemaakt – haast als vanzelf – voor echte, open vragen, gedreven door nieuwsgierigheid.

Dit middel, dat veel waardering krijgt, is net als elk medicijn niet zonder bijwerkingen. Wie het vaker meemaakt, verliest zijn interesse in gehakketak, in winnen of verkiezen. Wie eenmaal de zin van bouwen heeft ervaren wendt zich af van het breken dat een debat vaak doet. Slopen van opvattingen die de jouwe niet zijn. Daar komt debatteren vaak op neer.

Luistertafel

Na een luistertafel (zoals ik het tegenwoordig noem) ga je huiswaarts met observaties en gedachten. Dan voel je de rijkdom van de verhalen en plaats je je opvattingen in een bescheidener want breder perspectief. Zo win je aan breedte én diepte.

En zeker weten? Ach.

Harry Starren is zelfstandig ondernemer en onder andere voorzitter van de federatie van de Nederlandse creatieve industrie.