NGO’s en bedrijfsleven moeten samen sociaal probleem oplossen

Onder de titel Social Capital Day staat woensdag 13 mei tijdens European SMEweek maatschappelijk verantwoord ondernemen, sociale innovatie, en nieuwe vormen van ontwikkelingssamenwerking centraal. Vooral de positie van NGO’s wordt onder de loep genomen, zo blijkt uit het programma en uit de discussie die gevoerd wordt op Linkedin onder de verschillende sprekers. Strekking van de discussie: NGO's staan met hun rug naar de markt, dat is niet meer van deze tijd. Willen ze overleven, dan zullen ze zich moeten aanpassen. In samenspraak met het bedrijfsleven.

Zitvlees
Social Civic entrepreneur Cor Mouwes gooit, zoals hij het zelf zegt, de knuppel in het hoenderhok. Volgens hem is het tijd voor herijking van de huidige NGO's. Er is teveel zitvlees gekweekt en er zijn meer dan incidenteel negatieve berichten naar buiten gekomen. Zijn stelling is dat er Sociaal Maatschappelijke Ondernemingen gaan ontstaan die deels de rol van de NGO's gaan overnemen.

Mouwes heeft naar mijn idee voor een deel gelijk. Zeker waar het het zitvlees betreft. Off the record- want stel je voor dat het hardop gezegd wordt - zeggen verschillende NGO’s dat ze in ieder geval zelf willen blijven bestaan.

Wat betreft sociaal maatschappelijke ondernemingen is er goed nieuws voor Mouwes: die zijn er al. Juist die zagen langzaam maar zeker en terecht aan de stoelpoten van bestaande NGO’s. Deze ondernemingen maken duidelijk dat je een sociaal probleem heel goed anders kunt oplossen dan met behulp van subsidies van de overheid. Veel beter misschien wel. Een sociale onderneming kijkt namelijk naar de markt en de problemen, behoeftes of vragen die daar leven. NGO’s kijken naar de wensen van de subsidiegever en hoe ze daaraan kunnen beantwoorden.

Markt vs subsidie
En dat vergroot de kans dat je met je rug naar de markt staat. Daardoor krijg je situaties zoals vandaag in de Volkskrant geschetst wordt over Kanaleneiland. Letterlijk staat daar: ‘Als bijvoorbeeld een groep vrouwen in de wijk een vrouwencentrum wil beginnen, krijgen ze bijna 3 ton van het ministerie van VROM uit het potje ‘Ruimte voor Contact’. Maat wat zo’n moeizaam lopend centrum bijdraagt aan de verbetering van de wijk, is de vraag. (…) “Ik zie gene verschil met hoe de wijk vijf jaar geleden was”, zegt Heinz Schiller onomwonden. Hij is directeur van Doenja, de welzijnsorganisatie van Kanaleneiland.’
Het verhaal schetst een onthutsend beeld van goede bedoelingen die heel veel geld hebben gekost en niets hebben opgeleverd. Reden: er wordt niet naar de markt gekeken, maar naar wat subsidiegevers in hun jaarplan hebben staan.

Sponsoring
Overigens zullen niet alleen NGO’s zich moeten bezinnen. Ook het bedrijfsleven zal dat moeten doen. De samenwerking met NGO’s zoals die nu veelal plaatsvindt, verandert aan de huidige positie van de NGO’s niet zoveel. Het is in feite sponsoring wat het bedrijfsleven doet, en dat bevestigt alleen maar de status quo. Het bedrijfsleven zou NGO’s veel meer moeten helpen om op een ondernemende manier de problemen op te lossen. Samen kijken naar een probleem: NGO’s vanuit hun missie, bedrijven vanuit ondernemersperspectief en op die manier een oplossing vinden.

Zoals Jolein Baidenmann het zegt: 'Ondernemerschap stimuleert denken en creativiteit. Het moedigt ambitie aan, beter willen zijn en tegelijkertijd samenwerking. Want samen ben je sterker en groter.'

Bestaande modellen en theorieën zijn daarbij startpunt en geen einduitkomst waaruit gekozen moet worden om een oplossing te bedenken. Roger Martin van de Rotman School of Management van de Universiteit van Toronto gaf dat eerder aan tijdens de opening van het Skoll World Forum on Social Entrepreneurship, het grootste congres ter wereld over sociaal ondernemerschap.
(Voor wie deze lezing wil horen en zien, hier kun je alle video’s zien van het congres zien, klik op de eerste video, ‘open plenary’ voor de lezing van Roger Martin)

Investeerders zouden ook anders naar hun rol kunnen gaan kijken. Niet langer zal alleen financieel rendement doorslaggevend moeten zijn, ook sociaal rendement zal een rol moeten gaan spelen.

Er is, kortom, nogal wat werk aan de winkel. Gelukkig werkt het huidige tijdsgewricht mee; langzaam maar zeker zien steeds meer mensen in dat de weg waarop we nu bezig zijn een heilloze is en dat er dus het een en ander moet veranderen.