Pas op: data-journalistiek!

"Do not bring reality to my class room", zei mijn professor Marketing op Kellogg Business school al. Journalisten hebben de tijd en menskracht niet meer voor het vinden van de waarheid achter het té mooie verhaal. We zijn overgeleverd aan het overtal van en de overmacht aan voorlichters en ander spindoctors, dacht ik. Maar na de presentatie over data-journalistiek door Nicola Hughes (@DataMinerUK">@DataMinerUK), glimlach ik om de radiojournalist die zijn vraag beantwoord ziet met een uitgedokterd, ontwijkend en irrelevant PR statement. Want, marketeers opgepast, binnenkort is geen leugen of overdreven framing nog bestand tegen de nieuwe journalist.

Nicola Hughes is Programeur-journalist, gespecialiseerd in het ontdekken, structuren en analyseren van data voor onderzoeksjournalistiek. Ze werkte voor BBC en CNN. Daarover zegt ze teleurgesteld: "Nooit checkte iemand of wat ik schreef klopte." Ze leerde programmeren bij tech startup ScraperWiki en werd in 2012 "Knight-Mozilla OpenNews fellow" voor the Guardian. Vanaf mei zal ze "Data Journalist in resident" voor The Times of London & Sunday Times zijn.

Met passie en flair wervelt de Britse door de betrekkelijk korte geschiedenis van data-journalistiek. Van John Snow en zijn Cholora kaart, via Charles Minard, wiens infographic alles vertelt over de mislukte Sovjet-Unie opmars van Hitler, komen we in recentere tijden.

Nog interessanter, en voor waarheidverdraaiers eng, zijn haar voorbeelden in het hier en nu. Want zoals de grondlegger van het world wide web Tim Berners-Lee al zei: data-analyse is de toekomst van het journalistiek. Want wat te denken van het voorbeeld dat je met een paar toetsaanslagen kunt zien of je zorgverlener geld heeft ontvangen van pharmaceuten?

De andere aanwezigen (studenten, onderzoekers en ondernemers) waren niet zo onder de indruk van de vele mogelijkheden, toepassingen en doorvertalingen van de data die je overal vandaan kunt plukken, combineren en vertalen naar echte informatie. Misschien omdat ze die niet zagen. Misschien omdat het veelal gaat om voorbeelden uit het publieke domein, zoals de onafhankelijke site waar o.a. het stemgedrag van parlementariers wordt vastgelegd.

Dat neemt niet weg dat de data-journalist in opmars is. Ze vragen niet om toestemming voor de data, maar om vergiffenis, als je klaagt over hun gebruik van jouw data. Maar omdat ze dat niet commercieel doen, heb jij geen poot om op te staan. Nicola voegde daar fijntjes aan toe: "Politici spinnen de resultaten, niet de ruwe data. Maar met die data kunnen journalisten, die data-mining, data-analyse en statistiek weten te koppelen aan interactieve en dynamische resultaten, het publiek laten zien wie er de waarheid spreekt... en wie niet."

Het tekort aan geschikte journalisten is voorlopig nog de redding voor de iets te 'rooskleurende' of data-incompetente marketeer. Voorlopig, want, sorry Professor, reality is back. ik voorspel dat data-journalistiek de zorgvuldig opgebouwde wereld van "wat de klant denkt dat de werkelijkheid is" vaker en vaker zal terugbrengen tot de feiten met video's als deze: