Wie betaalt het bonnetje van Moeder Aarde?

Wat is goed leiderschap? En wat is goed bestuur? Nog nooit ging het zo vaak en zo veel over deze thema’s als nu. In de politiek, als ik deze column schrijf gaan de Amerikanen naar de stembus en houden velen hun hart vast over de uitslag. Wordt het Kamala Harris of Donald Trump ? Want dat maakt nogal wat uit voor de ‘toon aan de top’ in Amerika. In Nederland hebben we sinds deze zomer een nieuw kabinet met een geheel eigen ‘toon aan de top’, naar eigen zeggen minder elitair en dichterbij ‘de gevoelens’ van het volk.  Dat levert ministers op met een nogal ‘autonome leiderschapsstijl’, waar velen op zijn zacht gezegd nogal aan moeten wennen.

En in het bedrijfsleven en bij publieke diensten staat (hopelijk) het thema ‘grensoverschrijdend gedrag’ inmiddels hoog op de bestuursagenda na de vele voorbeelden van ‘onbehoorlijk bestuur’. Dominant gedrag, machtsmisbruik, vriendjespolitiek, een schrikbewind voeren, zwangerschapsdiscriminatie etc. Geen enkele bestuurskamer ontkomt nog aan een vorm van zelfreflectie over de eigen bedrijfscultuur en de vraag ‘in hoeverre komt dit ook bij ons voor?’

Daarnaast spelen maatschappelijke trends als #metoo (seksisme) en #blacklivesmatters (racisme) ook een rol bij ‘goed bestuur’ binnen organisaties. En dan hebben we het nog niet over interculturele spanningen rond bijvoorbeeld de excuses voor het slavernijverleden. In hoeverre heeft er in het hier en nu al verzoening plaatsgevonden, in relatie tot dergelijke open wonden uit het verleden?

Ja, ga er maar aan staan als huidige bestuurder die staat voor ‘goed bestuur’. En dan komen daar ook nog de nieuwe Europese CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive)-regels bij voor transparante duurzaamheidsverslaglegging die gaan over de ESG-impact van bedrijven (Environmental, Social & Governance). En daar is die weer, de Grote G van Governance  oftewel ‘goed bestuur’.

De kern van deze nieuwe rapportageregels draait om de zogenaamde ‘dubbele materialiteitsanalyse (DMA)’. Dat betekent dat bestuurders verplicht zijn hun stakeholders te bevragen over de impact van de organisatie op mens en milieu. zoals klanten, leveranciers, medewerkers, financiers en de maatschappij. De blik van buiten naar binnen halen dus.
In 2025 zijn eerst de grote beursgenoteerde bedrijven aan de buurt, maar vanaf 2026 gelden deze duurzaamheidsregels voor de vijfduizend middelgrote bedrijven in Nederland. Doel is het tegengaan van zgn. greenwashing en meer transparantie over de werkelijke impact van bedrijven op mens en milieu. Veel bedrijven zien de CSRD als de duty to report in plaats van de duty to act. Maar de onderliggende vraag is eenvoudig:  wie betaalt het bonnetje van Moeder Aarde?

 

En tot slot speelt er nog de war on talent, want wie de jeugd in huis heeft, heeft de toekomst. Maar wat als Gen-Z, de meest gewilde generatie van deze tijd met daardoor de meeste opties om uit te kiezen, niet bij jou wil komen werken? Dan zal je toch ook wat moeten doen aan ‘goed bestuur voor nieuwe generaties’.

De maatschappij is zo snel aan het veranderen, dat steeds meer bestuurskamers dit niet kunnen bijbenen en blijven hangen in ‘oud bestuur’. En dat is ook logisch, want ‘nieuw bestuur’ vraagt nieuw gedrag en nieuwe vaardigheden gericht op stakeholders-inclusief bestuur (luisteren), generatie-inclusief bestuur (verbinding maken) en natuur-inclusief bestuur (ethiek). En dat moet je samen bespreken, over leren, oefenen, fouten durven maken, vallen en weer opstaan.

Ik vemoed dat de G binnen ESG de meest onderschatte waarde is voor bestuurskamers, terwijl ‘goed bestuur’ in de kern gaat over ‘toekomstbestendig bestuur’ en dat is stakeholders, generatie en natuur-inclusief. Voor iedere bestuurder geldt, je komt alleen tot persoonlijke groei als je aan kritische zelfreflectie doet. En hoe sneller je dat onder de knie krijgt, hoe leuker de toekomst (weer) wordt!

Lees ook

• Gedragsverandering Oproep aan bestuurders: haal de blik van buiten naar binnen
• Gedragsverandering Ridiculiseren van klimaatimpact betekent schending van mensenrechten
• Merkstrategie Toekomstbestendig besturen gaat over moreel leiderschap
• Gedragsverandering Zonder morele helden wordt het met die verduurzaming helemaal niks