Beeldregie: Kerst vier je samen met je eigen soort

Vorige maand was ik deelnemer aan een workshop over beeldregie. In de toepasselijke locatie van het Centrum voor Beeld en Geluid liet filmmaker Gert de Graaff zien op welke manier beeld een verhaal kan versterken, en op welke manier er soms juist ongewenste effecten kunnen worden gekregen door beeldgebruik. Voor de geinteresseerde  biedt zijn site mooie voorbeelden.

Die dag gingen we ook zelf aan de slag met het 'fileren' van een aantal nieuws-items, waarbij ook aandacht voor televisiebeelden waarbij het faliekant misgaat.

Blanke kerstpromo 

Een mooi voorbeeld daarvan is de trailer 'Kerst vier je samen' van de NPO. Mij was die al opgevallen door de opeenvolging van oubollige artiesten en Bekende Nederlanders zoals Paul de Leeuw, André Rieu, Boer Geert, André van Duijn en Ivo NIehe. Wat was ik blij dat ik met kerst niet in Nederland was. Maar de schellen vielen me pas echt van de ogen toen ik het opiniestuk van Norbert ter Hall (regissseur van onder de briljante serie A'DAM en EVA) las in NRC. 

Kerst vieren we samen

Ter Hall schrijft: ‘Kerst vieren we samen: Een cynischer motto is nauwelijks denkbaar als je de parade van alleen maar witte, Noord-Europees ogende presentatoren, kandidaten, artiesten en publiek ziet. Dat ‘samen’, zo moet je concluderen, is bij de NPO beperkt tot blije blanke blozende Nederlanders. De vraag is nu natuurlijk of er sprake is van opzet. Uit ervaring weet ik dat het promobeleid een serieuze business is in Hilversum. Hele afdelingen houden zich bezig met welke beelden er wel en niet in moeten, welke muziek er onder moet, welke voice-overs en welke slagzinnen. Toeval bestaat niet in promoland. Wie de kerstpromo net zo serieus neemt als de omroepen zelf, moet dus concluderen dat het gevoel van uitsluiting, dat veel Nederlanders met buitenlandse roots ervaren, voor wat betreft de publieke omroep in elk geval volledig terecht is. Wie ‘samen’ zo duidelijk definieert, propageert een tweedeling in onze samenleving op basis van afkomst: Wij en Zij.'

Revanche-clip

Bewuste beeldregie dus? In ieder geval heeft de publieke omroep zich onvoldoende rekenschap gegeven van de functie die de omroep heeft: 'onze maatschappij' tonen en verbinden in al haar facetten. Norbert ter Hall gaat nog een stap verder en spreekt van een verantwoordelijkheid om dat te doen. En ja, zijn eigen serie is ook wel een heel mooi voorbeeld van die 'verbinding' en juist het doorbreken van stereotiepe beelden. En laat nou die prachtige serie ook een product zijn van diezelfde publieke omroep.

Hoe dan ook: de beeldregie is hier dus flink uit de rails uitgelopen. Het zou de NPO sieren wanneer ze voor Oud-en-Nieuw een 'revanche-clip' zouden maken met een bontgekleurde groep Nederlanders van alle leeftijden en sexen. En maar een klein snufje van die blanke blozende Nederlanders: fijne feestdagen allemaal!